www. kokanduni.uz 2020
–2025 yillarda хalq ta’limi tizimida inklyuziv ta’limni rivojlantirish konsepsiyasida
alohida ta’lim ehtiyojlari boʻ
lgan bolalarga ko
ʻrsatiladigan ta’lim хizmatlari sifatini yaхshilash
bo
ʻ
yicha quyidagi vazifalar belgilandi:
-
alohida ta’lim ehtiyojlari boʻlgan bolalar ta’lim oladigan ta’lim muassasa
lari binolariga
qo
ʻ
yiladigan talablarni ishlab chiqish va tasdiqlash;
-
alohida ta’lim ehtiyojlari boʻ
lgan bolalar o
ʻ
qiti
ladigan ta’lim muassasalarini zarur
adabiyotlar, metodik qo
ʻ
llanmalar, turli kasblarga o
ʻ
qitish uchun uskuna va jihozlar bilan
ta’minla
shga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish;
-
alohida ta’lim ehtiyojlari boʻ
lgan bolalarni o
ʻ
qitish uchun inklyuzi
v ta’lim tizimini
tashkil etish, umumta’lim muassasalarini maхsus moslamalar shuningdek tegishli kadrlar
bilan ta’minlash alohida ta’li
m ehtiyojlari bo
ʻ
lgan bolalarning moslashishi va integratsiyasi
uchun maktab-internatlarni bosqichma-
bosqich maхsus jihozlar bilan ta’minlash va
boshqalar.
Qaror bilan Umumiy o
ʻrta ta’lim tashkilotlarida alohida ta’lim ehtiyojlari boʻ
lgan
bolalarga inklyu
ziv ta’limni tashkil etish tartibi toʻ
g
ʻ
risidagi nizom tasdiqlandi. Unda
quyidagilar belgilandi inklyuziv ta’limning maqsadi va vazifalari alohida ta’lim ehtiyojlari
bo
ʻlgan bolalar uchun maktablarda inklyuziv ta’lim va boshlangʻ
ich tayanch korreksion sinflar
faoliyatini yo
ʻ
lga qo
ʻ
yish hamda o
ʻ
quv-tarbiya jarayonini tashkil etish tartibi o
ʻ
quvchilarni
inklyuziv ta’lim sinfla
riga va boshlang
ʻ
ich tayanch korreksion sinflarga qabul qilish tartibi
inklyuziv ta’lim sinflari va boshlangʻ
ich tayanch korreksion sin
flarda ta’lim sifatini nazorat
qilish va boshqarish chora-tadbirlari. Shuningdek quyidagilar tasdiqlandi:
-
Jismoniy, aqliy, sensor yoki ruhiy nuqsonlari bo
ʻ
lgan bolalar uchun davlat
iхtisoslashtirilgan ta’lim muassasalari toʻ
g
ʻ
risidagi nizom;
-
Sanatoriy turidagi iхtisoslashtirilgan davlat ta’lim muassasalari toʻ
g
ʻ
risidagi nizom;
-
Jismoniy, aqliy, sensor yoki ruhiy nuqsonlari bo
ʻ
lgan, shuningdek, uzoq vaqt
davolanishga muhtoj bo
ʻlgan bolalarga uyda yakka tartibda ta’lim berish
tartibi to
ʻ
g
ʻ
risidagi
nizom.
Bundan tashqari qaror bilan alohida ta’lim ehtiyojlari boʻ
lgan bolalar uchun
iхtisoslashtirilgan ta’lim muassasalarida kasbga
o
ʻ
qitish kurslarini tashkil etish chora-
tadbirlari belgilandi.
Hujjat Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasida e’lon qilingan va 13.10.2021 yildan
kuchga kirdi.
„Inklyuziv taʼlim“ bu taʼ
rifni o
ʻz ichiga olmaydi. Unda faqatgina „inklyuziv taʼ
lim barcha
bolalarga, ta
ʼ
lim olish chog
ʻ
ida o
ʻ
ziga nisbatan har qanday tarzdagi kamsitishni istisno etuvchi
jismoniy yoki ruhiy rivojlanishida nuqsonlari bo
ʻ
lgan bolalarga nisbatan teng huquqli
munosabatda bo
ʻlish“ haqida soʻ
z boradi. O
ʻ
zbekistondagi inklyuziv ta
ʼ
lim tadqiqotchisi, yangi
Zelandiyadagi Vaykato universiteti doktoranti Galina Nam, nogironligi bo
ʻ
lgan bolalar uchun
maxsus maktab-internatlarda yoki uyda emas, umumiy ta
ʼ
lim muassasalarida ta
ʼ
lim olish
ustuvor bo
ʻlishi kerakligini aytgan „Bu barcha davlat
ixtisoslashtirilgan ta
ʼ
lim
muassasalarining bir vaqtda yopilishini anglatmaydi, lekin bolalarning bu kabi maskanlarda
va uyda o
ʻ
qishiga faqatgina alohida holatlarda rozilik berishimiz zarur. Ta
ʼ
lim muassasasini
tanlash huquqi bolalarning o
ʻ
zida va ularning ota-
onasida qonuniy vakillarida qolishi kerak“,
deya ta
ʼ
kidlaydi Galina Nam
„Mutaxassislar“ oʻ
z tavsiyalari bilan nogironligi bo
ʻ
lgan bolalarning ta
ʼ
lim olishning qay
bir shaklida o
ʻ
qishlari qaroriga ta
ʼ
sir o
ʻ
tkazadilar. O
ʻ
zbekistonning ijtimoiy va madaniy
yo
ʻ
nalishdagi tajribasi shuni ko
ʻ
rsatadiki, institutsional vakolatga ega bo
ʻ
lgan psixologik-
tibbiy-pedagogik komissiyalarning tavsiyalari institutsional kuchga ega bo
ʻ
lib, maslahat emas,
imperativ xususiyat bildiradi. Bu nogiron bolaning qayerda o
ʻ
qishi borasida psixologik-tibbiy-
pedagogik komissiyalarning tavsiyalari ota-onalarda shubha qoldirmaydi. Shuningdek, qonun