Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Termiz Davlat Pedagogika instituti talabasi Annotatsiya
|
www.
kokanduni.uz yaratish kerak. Ha r bir mamlakat maxsus inklyuziv ta’limni amalga oshirish uchun amal qiladigan o‘z siyosatiga ega bo‘lishi kerak. Bu siyosat milliy ta’lim tizimining asosiy xususiyatlarini va eng muhim bo‘lgan milliy maqsadlarni o‘zida aks ettirish zarur. Foydalanilgan ad abiyotlar ro’yxati: 1. Maktabgacha ta ʼ lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to ʼ g ʼ risida. O ʼ zbekiston Respublikasi Prezidentining PF-5198-son farmoni. 2017 yil 30 sentyabr 2. O ʼzbekiston Respublikasi “Taʼ lim to ʼ g ʼrisida”gi Qonun i 23 s entyabr 2020 g. № ZRU - 637 // Xalq so ʼ zi. – 2020. 3. «Maktabgacha taʼ lim va tarbiya to ʼ g ʼrisida»: Oʼ zbekiston Respublikasi Qonuni. 16 dekabr 2019 g. № ZRU -595. 4. International Standard Classification of Education (ISCED 2011) // General Conference 36th session. – Paris, 2011. – 89 p. 5. Enternet ma’lumotlari 592 www. kokanduni.uz KICHIK MAKTAB YOSHIDA IDROK TURLARINI RIVOJLANISHI. O ʻ ralova Dinora Aliboy qizi Termiz Davlat Pedagogika instituti talabasi Annotatsiya: Ushbu maqolada bola idrokining o‘sishi , uning psixikasi va ongining taraqqiyoti, o‘quv faoliyati davomida bolaning bilish jarayonlarining namoyon bo‘luvchi xususiyatlari, aql sifatlari va fikr yuritish jarayonlarining rivojlanishida psixologik qiyinchiliklarning yuzaga kelishi, kichik maktab y oshi davrining psixologik o‘zgarishlari haqida fikr yuritiladi. Kalit so‘zlar : Maktab, o‘quvchi, idrok, fazoviy idrok, idrok turlari. Bolaning o‘sishi, uning psixikasi va ongining taraqqiyoti, jamiyat a'zosi sifat ida voyaga yetishi muayyan qonuniyatlar ga bo‘ysunadi. Kichik maktab yoshi davri 1 -4 sinf o‘quvchilarining yosh oralig‘ini o‘z ichiga oladi. Bu davrda bola psixikasida muayyan o‘zgarishlar sodir bo‘lishini kuzatish mumkin. Bolani birinchi bor maktab ostonas iga qadam qo‘yishi bilan unda bir qator psixologik qiyinchiliklar yuzaga kela boshlaydi. Kichik maktab davrida bolaning birinchi bor maktab ostonasiga qadam qo‘yishi unda o‘quv faoliyatining boshlanishi hisoblanadi. Bu davrni bola uchun qiziqarli, ta'sirch an o‘tkazish talab etiladi. O‘quv faoli yati bolaning bilish jarayonlarining ixtiyoriy va barqaror xususiyatlarini, aql sifatlari va fikr yuritish jarayonlarining rivojlanishida psixologik qiyinchiliklarning paydo bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Kichik maktab yos hidagi o‘quvchilarning barcha o‘qish fa oliyati qat'iy ravishda maqsadga muvofiqlashtirilgandir. Birinchidan, o‘quvchilar o‘qish, yozish, va hisoblash malakasini egallashlari, arifmetika, ona-tili, tarix, geografiya va tabiyatshunoslikdan geometriyaning elementar asoslaridan ancha katta hajmda bilimni orttirishlari kerak. Ikkinchidan, bolaning bilim darajasi va bilish qiziqishlari kengayadi hamda rivojlanadi. Uchinchidan bilim jarayonlarining taraqqiyoti, aqliy rivojlanishi yuzaga keladi. Faol mustaqil ijodiy faoliyat uchun qobiliyat tarkib topad i va nihoyat o‘qishga bo‘lgan yo‘nalish, o‘qishga nisbatan ma'suliyatli munosabat hissi tarkib topa boshlaydi. Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilarning bilim jarayonlari va ularning faoliyatida bir qator o‘zgarishlarni kuzatish mumkin: Jumladan, bola idroki ning o‘tkirligi, sofligi bilan farq qiladi. Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilar diqqatining asosiy xususiyati sifatida esa uning ixtiyoriy zaifligini keltirish mumkin. Shuningdek, aynan shu yoshda diqqatni iroda kuchi bilan moslash va uni boshqarish imkoni yati cheklangan bo‘ladi. Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilarda xotira jarayoni haqida so‘z yuritadigan bo‘lsak, bu davrda so‘z mantiq xotirasining va ma'nosiga tushunib esda olib qolishning roli va uning salmog‘i kuch ayadi, tartibga solish imkoniyatlariga bo‘ladi. Birinchi signal sistemasi faoliyatining nisbatan ustunligi tufayli kichik maktab yoshidagi o‘quvchilarda so‘z mantiq xotirasi deb atalgan xotiraga qaraganda ko‘rgazmali - obrazli xotira ko‘proq rivojlangan bo‘ladi. Kichik maktab yoshidagi o‘quvchila r qoida va tushuntirishlarga qaraganda konkret ma'lumotlarni, voqeliklarni, qiyofalarni narsalarni va faktlarni yaxshi tez esda olib qoladilar va xotiralarida mustahkam saqlaydilar. Xayol bilish faoliyatida esa o‘quvc hining xayoli uning o‘quv faoliyatining ta'siri va talablari bilan tarkib topadi. SHuning bilan bir qatorda bevosita taassurotlar (muzeylarga sayohat, kartinalarni ko‘rish, ekskursiyalarga borish, maktab yer uchastkasida ishlash va boshqalar) ham xayolni rivojlantiradi. Kichik maktabgacha yoshd agi bolalar tomonidan adabiyotni idrok etishning o‘ziga xos xususiyati badiiy asarni tushunishning bolaning bevosita shaxsiy tajribasiga chambarchas bog‘liqligidir. Bolalarning hayotiy g‘oyalari bilan mos keladigan ad abiy faktlar ular tomonidan oson va to‘g‘ri tushuniladi. Tajribaga zid bo‘lgan, unga to‘g‘ri kelmaydigan faktlar ko‘pincha noto‘g‘ri tushuniladi. Belgilarning yonma -yon kelishi beixtiyor baholashga olib keladi, bu bola |