www. kokanduni.uz natijalari, mazmuni va tashkil etilishi belgilaydigan tayanch hujjatdir. Mazkur hujjat orqali
ta’lim
-
tarbiya jarayonini tashkil etish tamoyillari maktabgacha ta’lim tashkilotlariga tegishli
tamoyillar aks ettirilgan.
Ushbu tamoyillar O’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim tashkilotlaridan
kutilayotgan natijalarni huningdek, m
aktabgacha ta’lim tashkilotlari pedagoglari tomonidan
davlar o’quv dasturini amalga oshirishda ta’minlash kerak bo’lgan rivojlantiruvchi muhitning
xususiyatlarini maktabgacha bolalarga ta’lim berish va rivojlantirishdagi yondashuvlarni
tavsiflaydi.
Maktbga
cha ta’lim yoshidagi bolalarning rivojlanish jarayonida ta’lim
-tarbiya
jarayonining tamoyillarini o’rni juda kattadir.
Tamoyillarga ko’ra, bolalarni o’ziga xos qadriyat ekanligni tan olish, ularnig huquqi,
individual va rivojlanish imkoniyatlarini hisobga olib borish, har bir bolaning har tomonlama
rivojlanishi va farovonligini ta’minlash, bola sog’lig’ini saqlash, mustahkamlash va xavfsiz
muhitni ta’minlash, o’yin orqali ta’lim olish va rivojlantirish, maktabgacha ta’lim
tashkilotining oila, mahalla bilan
hamkorligini tashkil qilish kabilar yo’lga qo’yilishi tartibga
solingan. Maktabgacha ta’lim bolalaning tayanch kompentensiyalarni rivojlantirish uchun
asos bo’lib xizmat qiladi. Ta’lim jarayonidan keyingi bosqichlarda, shuningdek butun hayot
i
davomida rivojlanib borishga ahamiyatli sanladi.
Kompitensiya - bolaning bilim, ko’nikma, malaka va qadriyatlari majmuasi hisoblanadi.
Bolalarga ta’lim berishda kompetensiyavi yondashuv bilish bilan bog’liq bo’lgan ehtiyojlari,
muammolar va imkoniyatlarga samarali javob berish qobiliyatini shakllantirish, axloqiy
me’yorlar va qadriyatlarni rivojlantirish, boshqa insonlar bilan muloqot qilish, shaxsiy (“Men”
konsepsiyasi)ni shakllantirishni o’z ichiga oladi.
Bu borada bolalarning rivojlanish sohalari kompetensiyalari bolalarning jismoniy
rivojlanish va sog’lom turmush tarzining shakllantirish, ijtimoiy
-hissiy rivojlanishi, nutq,
muloqot, o’qish va yozish malakalari, bilish jarayoning rivojlanishi, ijobiy rivoj
lanishiga
alohida e’tibor qaratish muhim.
Bolalaning rivojlanish jarayonida ijtimoiy-hissiy rivojlanish kompetensiyalarining
ahamiyati alohida o’rin egallaydi.
-
bolalar “meni” a boshqa insonlarning hayotiy faoliyat muhitidagi roli to’g’risida
tasavvur
ga ega bo’ladi;
-
o’z hissoyatlarini boshqaradi va
elani vaziyatga mos ravishda ifodalaydi;
-
o’zgalarning hissoyotlarini farqlaydi va ularga mos ravishda javob beradi;
-
kattalar va tengdoshlar bilan vaziyatga mos ravishda muloqot qiladi;
-
murakkab
vaziyatlardan chiqishning amaliy yo’’arini topadi.
Shu bi
lan birga “Nutq, muloqot, o’qish va yozish malakalari” sohasi kompetensiyalari
bolaning rivojlanish jarayoniga o’z ta’sirini ko’rsatmay qolmaydi.
Bolalar ta’lim tarbiya jarayoni natijasida quyidagi x
ususiyatlar shakllanadi:
-
ona tili eshitadi va tushunadi;
-
ona tilida to’g’ri talaffuz, mosgrammatik shakllar va turli gap ruzilmalaridan
foydalanadi;
-
chet tilini o’rganishga qiziqish bildiradi;
-
badiiy adabiyotga qiziqish bildiradi;
-
so’zning lug’aviy manosi, bo’g’inli va fonetiktuzilishi tog’risida tasavvurga ega bo’ladi;
-
gap
ning turli ma’no shakllarini mustaqil ravishda tuzadi va so’zlab bera oladi;
-
ona tilida yozishning dastlabki malakalari va vositalaidan foydalanish bilimiga ega
bo’ladi.
Kuzatish jarayonida bolalarga yangi so`zlarni o`rgatish davrida lug`atni faollashtirish
mashg`ulotlarini tashkil etish ustida ishlash dolzarb metodik manba ekanligini aniqlash,