Kokanduni uz

www.
kokanduni.uz 
natijalari, mazmuni va tashkil etilishi belgilaydigan tayanch hujjatdir. Mazkur hujjat orqali 
ta’lim
-
tarbiya jarayonini tashkil etish tamoyillari maktabgacha ta’lim tashkilotlariga tegishli 
tamoyillar aks ettirilgan. 
Ushbu tamoyillar O’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim tashkilotlaridan 
kutilayotgan natijalarni huningdek, m
aktabgacha ta’lim tashkilotlari pedagoglari tomonidan 
davlar o’quv dasturini amalga oshirishda ta’minlash kerak bo’lgan rivojlantiruvchi muhitning 
xususiyatlarini maktabgacha bolalarga ta’lim berish va rivojlantirishdagi yondashuvlarni 
tavsiflaydi. 
Maktbga
cha ta’lim yoshidagi bolalarning rivojlanish jarayonida ta’lim
-tarbiya 
jarayonining tamoyillarini o’rni juda kattadir.
Tamoyillarga ko’ra, bolalarni o’ziga xos qadriyat ekanligni tan olish, ularnig huquqi, 
individual va rivojlanish imkoniyatlarini hisobga olib borish, har bir bolaning har tomonlama 
rivojlanishi va farovonligini ta’minlash, bola sog’lig’ini saqlash, mustahkamlash va xavfsiz 
muhitni ta’minlash, o’yin orqali ta’lim olish va rivojlantirish, maktabgacha ta’lim 
tashkilotining oila, mahalla bilan 
hamkorligini tashkil qilish kabilar yo’lga qo’yilishi tartibga 
solingan. Maktabgacha ta’lim bolalaning tayanch kompentensiyalarni rivojlantirish uchun 
asos bo’lib xizmat qiladi. Ta’lim jarayonidan keyingi bosqichlarda, shuningdek butun hayot
i 
davomida rivojlanib borishga ahamiyatli sanladi.
Kompitensiya - 
bolaning bilim, ko’nikma, malaka va qadriyatlari majmuasi hisoblanadi. 
Bolalarga ta’lim berishda kompetensiyavi yondashuv bilish bilan bog’liq bo’lgan ehtiyojlari, 
muammolar va imkoniyatlarga samarali javob berish qobiliyatini shakllantirish, axloqiy 
me’yorlar va qadriyatlarni rivojlantirish, boshqa insonlar bilan muloqot qilish, shaxsiy (“Men” 
konsepsiyasi)ni shakllantirishni o’z ichiga oladi.
Bu borada bolalarning rivojlanish sohalari kompetensiyalari bolalarning jismoniy 
rivojlanish va sog’lom turmush tarzining shakllantirish, ijtimoiy
-hissiy rivojlanishi, nutq, 
muloqot, o’qish va yozish malakalari, bilish jarayoning rivojlanishi, ijobiy rivoj
lanishiga 
alohida e’tibor qaratish muhim.
Bolalaning rivojlanish jarayonida ijtimoiy-hissiy rivojlanish kompetensiyalarining 
ahamiyati alohida o’rin egallaydi. 
-
bolalar “meni” a boshqa insonlarning hayotiy faoliyat muhitidagi roli to’g’risida 
tasavvur
ga ega bo’ladi;
-
o’z hissoyatlarini boshqaradi va 
elani vaziyatga mos ravishda ifodalaydi; 
-
o’zgalarning hissoyotlarini farqlaydi va ularga mos ravishda javob beradi;
-
kattalar va tengdoshlar bilan vaziyatga mos ravishda muloqot qiladi; 
-
murakkab 
vaziyatlardan chiqishning amaliy yo’’arini topadi.
Shu bi
lan birga “Nutq, muloqot, o’qish va yozish malakalari” sohasi kompetensiyalari 
bolaning rivojlanish jarayoniga o’z ta’sirini ko’rsatmay qolmaydi.
Bolalar ta’lim tarbiya jarayoni natijasida quyidagi x
ususiyatlar shakllanadi: 
-
ona tili eshitadi va tushunadi; 
-
ona tilida to’g’ri talaffuz, mosgrammatik shakllar va turli gap ruzilmalaridan
foydalanadi; 
-
chet tilini o’rganishga qiziqish bildiradi;
-
badiiy adabiyotga qiziqish bildiradi; 
-
so’zning lug’aviy manosi, bo’g’inli va fonetiktuzilishi tog’risida tasavvurga ega bo’ladi;
-
gap
ning turli ma’no shakllarini mustaqil ravishda tuzadi va so’zlab bera oladi;
-
ona tilida yozishning dastlabki malakalari va vositalaidan foydalanish bilimiga ega 
bo’ladi.
Kuzatish jarayonida bolalarga yangi so`zlarni o`rgatish davrida lug`atni faollashtirish 
mashg`ulotlarini tashkil etish ustida ishlash dolzarb metodik manba ekanligini aniqlash, 

---

891