Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xozazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti


Tovushning asosiy o‘lchov birliklari



Yüklə 84,6 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/10
tarix24.12.2023
ölçüsü84,6 Kb.
#191607
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Tilakov Islom 1-mustaqil ish

Tovushning asosiy o‘lchov birliklari.
Tovushning asosiy ko‘rsatkichlariga asosan quyidagilar 
kiradi:
Tovush chastotasi
– o‘lchov birligi Gers (Gs). Fizik olim Genrix Gers (1857-1894) sharafiga 
qo‘yilgan.
Bir sekunddagi tebranishlar soni tovush chastotasi deb ataladi. Chastota fizik olim Genrix Gers 
(1857-1894 yy) sharafiga «gers» (Gs) orqali o‘lchanadi. Bir gers (1Gs) –bir sekundda bir 
tebranish demakdir.
Tovush bosimi
.
Tovush to‘lqinlarining sinusoidal tarqalishi havo muhitining turli nuqtalarida 
bosimni o‘zgarishiga sabab bo‘ladi. Tovush to‘lqinlari ta’sirida hosil bo‘lgan havo bosimi bilan 
atmosfera bosimi orasidagi farq tovush bosimi deb ataladi. Tovush bosimi paskalda o‘lchanadi –
1Pa=1N/m
2
. Inson qulog‘i R
0
= 2

10
-5
Pa bosimdan boshlab tovush bosimi o‘zgarishini sezadi. 
Tovush bosimi 2

10

Pa bo‘lganda quloqda og‘riq hosil bo‘ladi.
Tovush intensivligi
deb 1 sekundda 1m
2
maydondan tovush tarqalishiga perpendikulyar 
yo‘nalishda tovush to‘lqinlari orqali olib o‘tiladigan tovush energiyasi miqdoriga aytiladi. 
Tovush intensivligi Vt/m
2
orqali o‘lchanadi. Inson qulog‘ining tovushni sezishi tovush 
intensivligi J
o
= 10
-12
Vt/m
2
dan boshlanadi va bu miqdor shartli ravishda «O» bel (B) deb qabul 
qilingan. Tovush intensivligi 10 marta oshsa J=10
-11
Vt/m
2
ga teng bo‘ladi va shunga mos holda 
tovush intensivligi darajasi L
1
=1 B, agar tovush intensivligi 100 marta oshsa J=10 
–10
Vt/m
2

L
1
=2 B oshadi va h.k.
Tovush intensivligi darajasi quyidagiga aniqlanadi:
L
1
= 10 lg 
 dB
, (4.30)
bu erda 
J
- tovush intensivligining haqiqiy (mavjud) miqdori, Vt/m
2

J
0
- tovushni sezish 
boshlanishidagi intensivlik:
J
0
 =10
-12 
Vt/m
2
, (4.31)
Shunga mos holda tovush bosimi darajasi quyidagicha aniqlanadi:
Lg=10lg 
 = 20 lg 
, dB
, (4.32)
bu erda 
P
- tovush bosimining haqiqiy miqdori, Pa; 
P
0
-tovushni sezish boshlanishidagi tovush 
bosimi, P
0
=2

10
-5 
Pa.
Yuqoridagi formulalarga mos holda shovqin darajasining kamayishini quyidagicha aniqlashimiz 
mumkin bo‘ladi:
L
1
-L
2
=20 lg 
 - 20 lg 
 = 20 lg 
 = 10 lg 
, dB
, (4.33)
Masalan, agar mashinaning shovqinini 1000 marta kamaytirishiga erishilsa intensivlik darajasi 
30 dB ga kamayadi, ya’ni:
L
1
 - L
2
=10lg·1000=30 dB
, (4.34)

Yüklə 84,6 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin