2. Biznesda mulkchilik munosabatlarining mohiyati va iqtisodiy mazmuni
Mulkchilik munosabatlari har qanday jamiyat iqtisodiy tizimining asosiy
munosabatlaridan birini tashkil qilib, insoniyat taraqqiyotining mahsuli hisoblanadi.
Biznesda mulkchilik munosabatlari moddiy va ma’naviy ne’matlarni ishlab chiqarish
hamda jamiyat boyliklarini o’zlashtirish jarayonlarida vujudga keladi. Shunday ekan,
Biznesda mulkchilik munosabatlari - bu mulkka egalik qilish, foydalanish, tasarruf
etish va o’zlashtirish jarayonlarida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlardir.
Mulk munosabatlari biznes muhitini yahshilash va uni rivojlantirishning
shuningdek barcha iqtisodiy va siyosiy muammolarni hal qilishning ildizidir. Ularga
ikki nuqtai nazardan qarash mumkin: iqtisodiy va huquqiy.
Iqtisodiy kategoriya sifatida mulk munosabatlari tarixan rivojlanib borayotgan
odamlar (subhektlar) o’rtasida mulkka moslashish, uni tasarruf etish, egalik qilish va
undan foydalanish maqsadida ijtimoiy munosabatlardir. Huquqiy kategoriya sifatida
bu obhektiv ravishda o’rnatilgan mulkiy munosabatlarning subhektiv talqinidir. mulk
- bu mulk oboekti huquq subhekti ega bo’lishi mumkin bo’lgan huquqlarning to’liq
to’plamidir. Ushbu mulkdorga (shaxsga) tegishli narsalarning yig’indisi manfaatdor
shaxsning mulkini tashkil qiladi, shuning uchun egalik qilish munosabatlar mulkiy
munosabatlar deb ham ataladi. Mulk - bu to’g’ridan-to’g’ri mulkning o’zi, kimgadir
egalik huquqi bilan tegishli bo’lgan mulk.
Mulkka egalik qilish mulkning egasi qo’lida saqlanib turishini bildiradi va
yaratilgan moddiy boyliklarni o’zlashtirishning ijtimoiy shaklini ifodalaydi. Ayrim
hollarda mulkka egalik qilish uning egasi ixtiyorida saqlangan holda, undan amalda
foydalanish esa boshqalar qo’lida bo’ladi. Bunga ijaraga berilgan mol mulkni misol
qilib keltirish mumkin. Mulkdan foydalanish – bu mol-mulkning iqtisodiy faoliyatda
ishlatilishi yoki ijtimoiy hayotda qo’llanilishidir.Mol-mulkni o’zlashtirish yuz
berganda u daromad olish uchun yoki shaxsiy ehtiyojni qondirish uchun ishlatilishini
bildiradi.Mulkni tasarruf etish - bu mol-mulk taqdirining mustaqil hal qilinishidir. U
mol-mulkni sotish, meros qoldirish, hadya qilish, ijaraga berish kabi hollar orqali ro’y
beradi.
10
Kompaniya kengayishni istasa, buni qo„shimcha investorlarni jalb qilish, kredit
olish, yoki daromadini qayta investitsiyalash hisobiga amalga oshirishi mumkin.
Shuningdek, kengayish yangi korxonalarni barpo qilish, bor korxonani sotib olish
hamda bor kompaniya bilan birlashish hisobiga amalga oshishi mumkin. Yashil dala
(green field) investitsiyalari noldan boshlab loyihalashtirilgan investitsiyalarga
nisbatan qo„llaniladi. Mavjud biznesni sotib olish yoki uni qayta tashkil qilishdan
farqli ravishda yashil dala investitsiyalari yangi, zamonaviy va innovatsion
loyihalarga nisbatan ko„proq qo„llaniladi. Biznesning qo„shib olinishi bu mavjud
biznes kengayish maqsadida boshqa shu tarmoqdagi korxanalarni sotib olishi yoki
yangi bozorga kirib borishda yangi o„zining korxonasini noldan tashkil qilish o„rniga
mazkur bozordagi korxonani sotib olishidir. Odatda, yirik korxona mayda
korxonalarni qo„shib olishi hisobiga kengayib boradi, raqobatchilaridan xalos
bo„ladi. Jahon amaliyotida bu kabi yirik xaridlar ko„p uchraydi. Masalan, “Pfizer”
kompaniyasi “Warner-Lambert”ni 90 mlrd. (1999), “Pharmacia Corporation”ni
59.515 mlrd. (2002), “Wyeth”ni 64.5 mlrd. AQSh dollari miqdorida (2009-2012)
xarid qilgan.
1-jadval.
Biznesning qoshib olinishidagi yirik xaridlar
4
4
https://en.wikipedia.org/
11
Bizneslarning birlashishi esa biznesning qo„shib olinishidan farqli ravishda
korxonalar bitta korxonaga birlashadi va ikki korxona aksiyadorlarini yangi umumiy
korxonaning egasiga aylanadi. Odatda, bizneslarning birlashishi kuchsizroq 44
korxonalarning kuchli korxonaga nisbatan ittifoqi bo„lib, birgalikda unga qarshi
raqobatlashish imkoniyatini oshiradi. Ba‟zan ta‟sischi biznesdan chiqishni istashi
yoki majbur bolishi mumkin. Bunda mulkchilik shaklidan kelib chiqib, kompaniya
a‟zolari yoki tashqi investorlarga aksiya yoki ulushi sotilishi mumkin. Ammo bu
holatda insider ma‟lumoti qoidasiga amal qilinishi lozim. Agar bu sotish shubhali
yoki qalloblik qilingan deb topilsa, insider ma‟lumotining suieste‟mol qilinishi
bo„yicha ayblov qo„yilishi mumkin. Ba‟zida kompaniyani tashkil qilgan shaxs ham
kompaniyadan haydalishi mumkin. Masalan: “Apple” asoschilaridan biri Stive Jobs
bu kompaniyani1976-yilda tashkil qiladi, 1980-yillarning boshlarida shaxsiy
kompyuterlar bozorida yetakchiga aylanadi. Shaxsiy kompyuterlar bozorini 3 yilda 1
milliarddan ortiq yillik savdoga ega bozorga aylantiradi. Ammo keyinchalik
raqobatchilarning kuchayishi hisobiga “Apple” bozordagi mavqeyini boy beradi.
Natijada Jobs uni 1985-yil tark etishga majbur bo„lgan. Barcha aksiyalarini sotib,
o„rniga yangi “NEXT” va “PIXAR” kompaniyalarini tuzadi. Jobs bu yangi
kompaniyalari bilan yana muvaffaqiyatga erishadi, ammo Jobsiz qolgan “Apple”
tanazzuldan chiqib keta olmaydi. Keyinchalik Jobs 1996-yil yana “Apple”ga qaytadi.
“Apple” Jobsning “NEXT” kompaniyasini qo„shib oladi. “Apple”ga qaytgan Jobs
kompaniyani qayta qurishga yangi vision, missiya va maqsad yo„lida yangi
rivojlanish strategiyasini tuzib chiqadi. Natijada “Apple” yana serdaromad
innovatsion kompaniyaga aylanadi.
Boshqa tomondan, Biznesda Biznesda mulkchilik ning huquqiy jihati uning
iqtisodiy tomoniga nisbatan faqat bo’ysinuvchi rol o’ynamaydi. Bu shunda
ko’rinadiki, ishlab chiqarish vositalariga ma’lum huquqiy egalik qilmasdan, hech kim
ishlab chiqarish jarayonini amalga oshira olmaydi, ishlab chiqarish vositalari va
ishlab chiqarilgan mahsulotdan foydalana olmaydi. Shu sababli Biznesda mulkchilik
12
ning huquqiy normalari (egalik qilish, tasarruf qilish, foydalanish huquqi) iqtisodiy
munosabatlarning aniqlashtirilgan ko’rinishi hisoblanadi.
Xuquqiy normalar, bir tomondan, aynan Biznesda mulkchilik munosabatlarini
muhofaza qilish zarurati bilan bog`liq holda vujudga kelsa, boshqa tomondan u tovar
ishlab chiqarish sharoitida Biznesda mulkchilik munosabatlarini rivojlantirishda
g`oyat muhim rol o’ynaydi.
Shunday qilib, biznes muhitida mulkchilik ning huquqiy normalari,
- birinchidan, ishlab chiqarish vositalari va yaratilgan moddiy ne’matlarning muayyan
shaxslarga (huquqiy yoki jismoniy) tegishli ekanligini,
- ikkinchidan, mulk egalarining qonun bilan qo’riqlanadigan vakolatlarini,
- uchinchidan, mol-mulkni himoya qilish usullarini belgilab beradi.
Biznes egasi, ya‘ni mulkdor mulkiy munosabatlarning faol tomoni bo‘lib,
mulkni egallash uchun xuquq va imkoniyatlarga ega bo‘ladi. Mulk ob‘ekti tabiatdagi
narsalar, energiya, aqliy qobiliyat, buyumlar sub‘ektiga to‘la yoki qisman tegishli
bo‘lib, mulkiy munosabatlarning passiv tomoni xisoblanadi. Mulkiy munosabat,
mulkning o‘z-o‘ziga bo‘lgan munosabatini qamrab oladi, ya‘ni mulkiy ob‘ektning
sub‘ektiv munosabatlarini ifodalaydi. Bu munosabatlar iqtisodiy mazmunga ega
bo‘lib, mulkdorlar o‘rtasida mahsulotlar, daromadlar,boyliklar taqsimlanishini
belgilab turadi.
Biznesda mulkchilik o‘zlashtirish borasidagi munosabat bo‘lar ekan,
u egalik qilish, foydalanish va tasarruf etishning yaxlitligini taqozo etadi.
Biznesni yani uning mulkini bunday ma‘noda ifodalanishi, avvalambor, uni
tovar, kapital, turli munosabat vositasi sifatida jalbdor va samarali bo‘lishini, unga
bo‘lgan huquq va manfaatlarni to‘liq himoyalanishini anglatadi.
Biznesda mulkchilik munosabatlari uning ob’ektlari va sub’ektlari bo’lishini
shart qilib qo’yadi. Mulkka aylangan barcha boylik turlari Biznesda mulkchilik
ob’ektlaridir.
Huquqiy mehyorlar, bir tomondan, aynan Biznesda mulkchilik munosabatlarini
muhofaza qilish zarurati bilan bog’liq holda vujudga kelsa, boshqa tomondan, ular
tovar ishlab chiqarish sharoitida Biznesda mulkchilik munosabatlarini
13
rivojlantirishda g’oyat muhim rolg’ o’ynaydi. Bu rolg’ shunda ko’rinadiki, tovar
xo’jaligi sharoitida ayrim ijtimoiy qatlamlar ishlab chiqarish jarayonida
qatnashmasdan, ayirboshlash munosabatlarida ishtirok etib (masalan, savdo
vositachilari) mulkdorga aylanish imkoniyati ‘aydo bo’ladi. shunday qilib, Biznesda
mulkchilik ning huquqiy mehyorlari, birinchidan, ishlab chiqarish vositalari va
yaratilgan moddiy nehmatlarning muayyan shaxslarga (huquqiy yoki jismoniy)
tegishli ekanligini, ikkinchidan, mulk egalarining qonun bilan qo’riqlanadigan
vakolatlarini va nihoyat, uchinchidan, mol-mulkni himoya qilish usullarini belgilab
beradi.
Biznesda mulkchilik munosabatlari uning obhektlari va subhektlari bo’lishini
shart qilib qo’yadi. Mulkka aylangan barcha boylik turlari Biznesda mulkchilik
obhektlaridir. Mulk obhekti bo’lib, inson yaratgan moddiy va mahnaviy boyliklar,
tabiiy boyliklar, aqliy mehnat mahsuli, insonning mehnat qilish qobiliyati – ishchi
kuchi va boshqalar hisoblanadi. Mulk obhektida asosiy bo’g’in – bu ishlab chiqarish
vositalariga egalik qilish hisoblanadi. Ishlab chiqarish vositalari kimniki bo’lsa, ishlab
chiqarilgan mahsulot ham unga tegishli bo’ladi
5
.
Real hayotda ishlab chiqarish vositalarining umumlashish darajasi turli xil, yahni
ishlab chiqaruvchilarning ishlab chiqarish vositalari bilan qo’shilishi turli darajada va
turli shakllarda amalga oshiriladi. shunga mos ravishda mulk subhektlari vujudga
keladi. Mulk subyekti jamiyatda mahlum ijtimoiy-iqtisodiy mavqega ega bo’lgan,
mulk obhektini o’zlashtirishda qatnashuvchilar, mulkiy munosabatlar ishtirokchilari
bo’lib, ular jamoa, sinf, tabaqa yoki boshqa ijtimoiy guruhlarga birlashgan bo’ladi.
Ayrim kishilar, oilalar va davlat ham Biznesda mulkchilik subhekti sifatida
maydonga chiqishi mumkin
6
.
Mulk obhektlari va subhektlari yordamida Biznesda mulkchilik munosabatlari
va huquqlarini yanada yaqqolroq tushunish mumkin. Biznesda mulkchilik
5
Ш.Ш.Шодмонов, Б.Ю.Ходиев. Иқтисодиёт назарияси: Дарслик. – Т.: «Молия -Иқтисод» нашриёти, 2017,
110-б.
6
Ўша асар. 110-бет
14
munosabatlari – bu mulk obhektini o’zlashtirish bo’yicha mulk subhektlari o’rtasidagi
iqtisodiy munosabatdir. Bu qoidani quyidagi tasvir orqali ifodalash mumkin:
2-rasm. Biznes muhitida Biznesda mulkchilik munosabatlari
7
Mulkchilik huquqlari esa mulk subhektining mulk obhektiga yani biznesga
nisbatan munosabatidir, yani undan foydalanish va nazorat qilish yuzasidan kelib
chiquvchi huquqlar majmuidir:
3-rasm. Biznesda mulchilikning subyekt va obyekti orasidagi munosabat
8
Mulk subhektlari ko’p darajali bo’lib, shu subhektlardan birontasi o’zini mulk
egasi sifatida yuzaga chiqara olmasa, unda Biznesda mulkchilik munosabatlari
rasmiy va yuzaki tus oladi.
Mulk munosabatlari, yuqorida aytib o’tilganidek, iqtisodiy munosabatlar
tizimida hal qiluvchi rol o’ynaydi. Keling, boshlang’ich tushunchalar va taoriflarga
murojaat qilaylik.
Biznesda "Mulk munosabatlari" tushunchasi, bir tomondan, mulkdorning “uning
narsasiga” munosabati, yahni mulk va subhekt o’rtasidagi obhektiv-obhekt
munosabatlarini o’z ichiga oladi. Ushbu dastlabki munosabatlar Biznesda mulkchilik
subektlari o’rtasidagi munosabatlarning, yahni subektiv-subektiv munosabatlarning
muhim sharti bo’lib xizmat qiladi.
7
Axmedov_D_Q_Biznes_muhiti_nazariya_va_amaliyot_O'_q_2019
8
Axmedov_D_Q_Biznes_muhiti_nazariya_va_amaliyot_O'_q_2019
Subyekt
Obyekt
Obyekt
Subyekt
Subyekt
15
Biznes muhitida mulk munosabatlarining ikki tomoni bor: huquqiy va iqtisodiy.
Biznesda mulkchilik ning huquqiy tushunchasi iqtisodiy tushunchadan ancha oldin
‘aydo bo’lgan. Mulkni huquqiy talqinning nisbiy soddaligi va ravshanligi, shaxsning
narsaga, obhektga bo’ysunadigan kuchli irodali munosabati sifatida ijtimoiy ongda
mustahkam o’rnashgan. Rim yuristlari mulkni biror narsaga egalik qilish, foydalanish
va tasarruf etish huquqi sifatida belgilab qo’ydilar. Yahni, mulk huquqiy jihatdan
mulk munosabatlarini ifodalaydi: huquqiy normalar mahsulotning qandaydir
subhektlarga (fuqarolar, guruhlar, sinflar, aholi, davlat) taqsimlanishi va
taqsimlanishini belgilaydi. Boshqacha aytganda, huquqiy tomon mulk huquqini
qonunlashtiradi va bu huquqlarni meros qilib olish, to’shirish va sotishni tartibga
soladi. Egasi o’ziga tegishli bo’lgan narsalarga egalik qilish, undan foydalanish va
ularni tasarruf etish huquqini oladi va davlat ushbu huquqni qonun hujjatlari orqali
taominlaydi.
Amerikalik iqtisodchilar R. Coase va A. Alchian mulk huquqi nazariyasini ishlab
chiqdilar. “Biznes muhitida mulk huquqi” tushunchasi 11 tarkibiy qismdan iborat
huquqlar to’’lamini (“huquqlar to’’lami”) o’z ichiga oladi
9
:
1) mulk huquqi, yani imtiyozlarni eksklyuziv jismoniy boshqarish huquqi;
2) foydalanish huquqi, yahni tovarlarning foydali xususiyatlaridan o’zi uchun
foydalanish huquqi;
3) boshqarish huquqi, yahni imtiyozlardan foydalanishni kim va qanday
taominlash to’g’risida qaror qabul qilish huquqi;
4) daromad olish huquqi, yahni tovarlardan foydalanish natijasida olingan
natijalar huquqi;
5) suveren huquq, yahni tovarni begonalashtirish, isteomol qilish, o’zgartirish
yoki yo’q qilish huquqi;
6) xavfsizlik huquqi, yahni tovarlarni eks’ro’riatsiya qilishdan va atrof-muhitga
zarar etkazilishidan himoya qilish huquqi;
9
http://e-lib.gasu.ru/eposobia/tuxteneva/R_3_1.html
16
7) tovarlarni meros qilib olish huquqi;
8) tovarga cheksiz egalik qilish huquqi;
9) atrof-muhitga zararli bo’lgan tarzda foydalanishni taqiqlash;
10) jarima ko’rinishidagi javobgarlik huquqi, yahni. qarzni to’lashda foyda
yig’ish imkoniyati;
11) qoldiq belgi huquqi, yahni. buzilgan vakolatlarning tiklanishini
taominlaydigan ‘rotseduralar va institutlarning mavjudligi huquqi.
Mulk huquqi deganda, odamlar soni cheklangan miqdordagi tovarlarning
mavjudligi va ulardan foydalanish bilan bog’liq bo’lgan, odamlar o’rtasidagi
munosabat tushuniladi.
Shuni tahkidlash kerakki, mulkni qonuniy konsolidatsiya qilish bu jarayonning
o’zi emas, faqat mulkni ajratish jarayonining muzlatilgan natijasidir. Ammo doimiy
ravishda rivojlanib boradigan iqtisodiy munosabatlar, o’zlashtirishning yangi
shakllarini yaratadi, agar huquqiy hujjatlar amaldagi iqtisodiy munosabatlarga to’g’ri
kelmasa, ular rivojlanishiga to’sqinlik qilishi mumkin. Biznesda mulkchilik ning
yuridik shakli odamlar tomonidan
moddiy tovarlarni rasmiy ravishda
o’zlashtirilishini aks ettiradi, iqtisodiy tovarlarning real o’zlashtirilishi ishlab
chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va isteomol qilish jarayonlarida ro’y beradi.
Iqtisodiy nazariya resurslar va mahsulotlarni o’zlashtirish va ulardan
foydalanishning aniq jarayonlarini aniq o’rganadi.
Iqtisodiy mulk munosabatlariga quyidagilar kiradi:
1) xo’jalik tovarlarini berish;
2) ushbu tovarlardan iqtisodiy foydalanish;
3) mulkni iqtisodiy sotish
10
.
To’shirish bu narsalar bilan munosabatlarni o’zlari kabi quradigan odamlar
o’rtasidagi iqtisodiy munosabatlardir. Ajratishning qarama-qarshi tomoni - bu
begonalashtirish munosabati.
10
http://www.e-reading-lib.com/chapter.php/97700/4/elena-makeeva-vasileva-ekonomicheskaya-teoriya-konspekt-
lekciy
17
Egasi, birinchidan, ishlab chiqarish jarayonida mulk obhekti (moddiy va
nomoddiy qiymatlar) dan foydalanishi mumkin; ikkinchidan, mulkka maolum
muddat davomida egalik qilish va undan foydalanish huquqini beradi va aniqlaydi.
Mulkiy munosabatlarni tartibga soluvchi huquqiy qonunlarsiz iqtisodiyot normal
rivojlana olmaydi. Masalan, har qanday mulk egasi uning mulki joylashgan mamlakat
qonunlariga muvofiq harakat qilishi kerak. Umuman olganda, bu butun jamiyatdagi
o’yin qoidalari bo’lgan mulkiy huquqlar (hatto ular bir oz aniq tushunilgan bo’lsa
ham) va faqat sof iqtisodiy munosabatlar ularga bog’liq ekanligi tan olinadi.
O’zbekiston Respublikasida biznes muhiti sharoitida mulkning turli shakllari
uchun teng huquqiy imkoniyatlar berilmoqda. Mulk shakllarining teng imkoniyatlar
tadbiq etilishi uchun qonun xujjatlari ishlab chiqildi va amalga joriy etildi. Bozor
iqtisodiyotining asosi bo’lgan xususiy mulk kafolati bo’yicha ham davlat bu mulk
shaklini har tomonlama qo’llab-quvvatlamoqda. O’zbekiston Respublikasining
“mulkchilik to’g’risida” Qonuniga ko’ra O’zbekiston Respublikasida mulk
daxlsizdir. Har bir shaxs mulkdor bo’lishga haqli. O’zbekiston Respublikasida
iqtisodiyotning samarali amal qilishiga va xalq farovonligining o’sishiga imkoniyat
yaratuvchi har qanday shakldagi Biznesda mulkchilik bo’lishiga ruxsat beriladi.
Biznesda mulkchilik ning hamma shakllari daxlsiz bo’lishiga va ularning rivojlanishi
uchun teng sharoit yaratilishiga qonun kafolat beradi. O’zbekiston Respublikasi
mulkdorga qarashli bo’lgan mol-mulkni saqlash va ko’’aytirib borish uchun barcha
zarur sharoitlarni yaratib beradi
11
.
Birinchidan, mulkning bir qismi davlat qo’lida bo’lib, u iqtisodiyotda faol rolg’
o’ynaydi. Bu iqtisodiyotning barqarorligi va o’sishi uchun sharoit yaratishda, bozor
tizimi yetarli darajada ishlab chiqarmaydigan yoki umuman yetkazib bermaydigan
ayrim tovarlar va xizmatlar bilan tahminlashda, daromadlar taqsimlanishini
o’zgartirishda va shu kabilarda namoyon bo’ladi;
11
https://lex.uz/acts/111466
18
Ikkinchidan, sof kapitalizmdan farqli o’laroq, AQsh iqtisodiyotida yirik
korporatsiyalar va kuchli kasaba uyushmalari shaklidagi qudratli iqtisodiy tashkilotlar
mavjud.
Bu yerda, shuni alohida tahkidlash lozimki, xususiy Biznesda mulkchilik va
bozor tizimiga suyanish, ijtimoiy Biznesda mulkchilik va markazdan rejalashtirish
har doim ham bir vaqtda mavjud bo’lmasligi mumkin. Masalan, sobiq millatchi
Germaniya iqtisodiyoti avtoritar ka’italizm deb atalgan, chunki Biznesda mulkchilik
xususiy bo’lib qolsada, mamlakat iqtisodiyoti qattiq nazorat ostiga olingan va
markazdan boshqarilgan. Buning teskarisi, bozor sotsializmi deb atalgan sobiq
sotsialistik Yugoslaviya iqtisodiyotida resurslarga ijtimoiy Biznesda mulkchilik xos
bo’lgan va bir vaqtda iqtisodiy faoliyatni tashkil qilish va boshqarishda erkin bozor
asosida olib borilgan. shvetsiya iqtisodiyotida ham 90% dan ortiq xo’jalik faoliyati
xususiy firmalarda to’’langan bo’lsada, davlat iqtisodiy barqarorlikni tahminlash va
daromadlarni qayta taqsimlashda faol qatnashadi. Hozirgi vaqtda Xitoy Xalq
Respublikasida davlatning markazlashgan holda iqtisodiyotga aralashuvi va
rejalashtirish tizimi saqlanib qolgan holda bozor mexanizmlari muvaffaqiyat bilan
qo’llanilib, barqaror va tez surhatlar bilan iqtisodiy o’sishga erishmoqda.
Tadqiqotchilar yakdillik bilan fuqarolik jamiyatida xususiy mulkka ega o’rta
sinf – biznesmenlar, tadbirkorlar, ishbilarmonlar, xususiy mulk egalari aholining
asosiy qismini tashkil etadi, iqtisodiy erkinlik qaror to’adi, deb qayd etadilar. Biznes
muhiti yahshilanishi va rivojlanishida shuningdek fuqarolik jamiyati rivojida xususiy
mulk alohida ahamiyat kasb etadi.
U:
a) mulkdan to’liq foydalanish huquqini;
b) mulkni berish huquqini;
c) qonun tomonidan mulkni himoya qilishni ko’zda tutadi”.
Yani biznes muhitida mulkchilik munosabatlari – bu mulk ob’ektini
o’zlashtirish bo’yicha mulk sub’ektlari o’rtasidagi iqtisodiy munosabatdir.
|