Kurs ishi mavzu: Milliy hisoblar tizimida Yalpi ichki mahsulot ko`rsatkichini hisoblash shartlari va usullari Bajardi

Sof eksport (Xn). Mamlakatning import va eksport operatsiyalari bо’yicha
xarajatlar о’rtasidagi farq.
Demak, YAIMni xarajatlar orqali hisoblash formulasini quyidagicha tasvirlash
mumkin:
YAIM=C+I+G+Xn 
YAIMni daromadlar bо‘yicha hisoblash 
YAIMni daromadlar bо’yicha aniqlashda yakuniy mahsulotni ishlab
chiqarish jarayonida ishtirok etgan rezidentlar, ya‘ni ishlab chiqarish birliklari
tomonidan yaratilgan, qо’shilgan qiymatlar hisobidan, tо’langan dastlabki
daromadlar qо’shib chiqiladi.
YAIMni daromadlari yig’indisi kо’rinishida hisoblashda asosan
quyidagi kо’rsatkichlardan foydalaniladi:
1. 
Iste’mol qilingan kapital hajmi (CCA) yoki amortizasiya (A), ya‘ni,
joriy yildagi YAIMni ishlab chiqarish jarayonida iste‘mol qilingan
investisiya tovarlarini sotib olishga mo‘ljallangan ajratmalar;
2. 
Biznesga egri soliqlar (T) – mahsulot bahosini oshiruvchi, ishlab
chiqarishga bog‘liq bo‘lmagan xarajatlar hisoblanadi. Jumladan,
qo‘shimcha qiymat solig‘i, aksizlar, lisenziya to‘lovlari va bojxona bojlari.
3. 
Yollanma ishchilarning ish haqlari (W), ya‘ni xususiy va davlat

---

---

kompaniyalarining ish xaqi to‘lashga sarflagan umumiy xarajatlari (ish

xaqi va ijtimoiy sug‘urta ajratmalari
– nafaqa, bandlik va boshqa ijtimoiy fondlarga).
4. 
Ijara haqi (R
1
), xususan bu iqtisodiyotni mulk resurslari bilan
ta‘minlovchi uy xo‘jaliklarining daromadlari (masalan, ijaraga berilgan
turarjoylar, binolar, asbob- uskunalar, er va boshqalardan olinadigan
daromadlar).
5. 
Foiz stavkalari yoki foizli daromadlar (R
2
) – pul kapitalini etkazib
beruvchilarga xususiy biznes daromadidan pul to‘lovlari.