Lim. Amaliy hisob qismi regression va korrelyatsion tahlil

Kirish va chiqish
Regressiya funksiyasi
X	Y		Chiziqli	Parabolik
1
2
3
4
5
6

3.7.2. Korrelyatsiya koeffisiyentlarini hisoblash jadvali

2.9-jadval.

	43,5	43,5	2,75	2,75	86,25	86,25
	34,06941315	11,56856296	33,85697449	11,118971	34,03795729	11,65986496
	1895,75	1895,75	7,5975	7,5975	7443,125	7443,125
	1483,083364	504,9435663	93,1011691	30,61081313	2936,502547	1007,813716
	1161,055585	135,456492	1146,323626	123,8719379	1158,767046	137,6972818
	1892,25	1892,25	7,5625	7,5625	7439,063	7439,063
	1160,724912	133,8316489	1146,294722	123,6315161	1158,582537	135,9524509
	0,988928378	0,717513337	-0,17325875	0,36675178	0,841708335	0,807678471

2-bosqich bo’yicha xulosalar
1) chiziqli va parabolik ko’rinishdagi regressiya funksiyasi har bir kirish faktori va chiqish kattaliklari uchun alohida aniqlandi, bu natijalar regression tahlil uchun asos bo’lib xizmat qiladi;
2) olingan strukturaviy natijalar parametrik qiymatlar aniqlanishi natijasida oydinlashtirildi, ya’ni har bir regressiya chizig’i yordamida prognozlash uchun boshlang’ich ma’lumotlar ishlab chiqildi
3) har bir kirish faktori va chiqish kattaliklari uchun alohida hisoblangan korrelyasiya koeffisiyentlari ular o’rtasidagi korrelyatsion bog’liqlik darajasini aniqlash imkoni berdi, ya’ni:
3.1. kirishda neft sarfi va chiqishda neft sarfi o’rtasida bog’liqlik yuqori darajada (kuchli) ekan;

3.2. kirishda neft sarfi va chiqishda gaz sarfi o’rtasida bog’liqlik yuqori darajada (kuchli) ekan;

3.3. kirishda neft bosimi chiqishda neft sarfiga sezilarli darajada ta’sir qilmaydi (kuchsiz bog’liqlik mavjud);

3.4. kirishda neft bosimi chiqishda gaz sarfiga o’rta darajadan kamroq ta’sir qiladi (kuchsizroq bog’liqlik mavjud);

3.5. separatorda neft sarfi chiqishda neft sarfiga kuchli darajada ta’sir qiladi (kuchli bog’liqlik mavjud);

3.6. separatorda neft sarfi chiqishda gaz sarfiga kuchli darajada ta’sir qiladi (kuchli bog’liqlik mavjud);

IV. REGRESSION TAHLIL (BIR FAKTORLI REGRESSIYA)

(3-bosqich: Regressiya tenglamasini monandlikga (sifatga) tekshrish)
4.1. Regressiya koeffisiyentlari aniqligini baholash tahlili
4.1.1. kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari aniqligini baholash tahlili
- regressiya koeffisiyentlarining standart xatoligi bo’lib, ular quyidagicha aniqlanadi:



,

Bu yerda - regressiyaning standart xatoligi bo’lib, u quyidagicha hisoblanadi:

yoki

bu yerda n – tajribalar soni.

Hisoblaymiz:



;



.
Olingan natijalardan foydalanib, regressiya koeffisiyentlarining standart xatoligini aniqlashimiz mumkin:



4.1.2. kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari aniqligini baholash tahlili

Xuddi yuqoridagi hisoblashlardan so’ng kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlarining standart xatoligini aniqlaymiz:

4.1.3. kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari aniqligini baholash tahlili

kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlarining standart xatoliklari:



4.1.4. kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari aniqligini baholash tahlili

kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlarining standart xatoliklari:



4.1.5. kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari aniqligini baholash tahlili.

kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlarining standart xatoliklari:



4.1.6. kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari aniqligini baholash tahlili.

kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlarining standart xatoliklari:



4.1.7. X kirish va Y chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari aniqligini baholash tahlili jadvali

2.10-jadval.

	0,092766091	0,965228373	0,182028368	0,495899937	0,250508061	0,84124911
	0,01375256	0,143094974	0,269856807	0,735170979	0,033217045	0,111548546
	0,598789381	6,230385419	0,743821509	2,026393153	2,865752347	9,623688761
	Chiziqli regressiya koeffistsiyentlari
	0,303969171	0,488879322	-0,15745019	0,961225127	0,17937991	0,529320236
	20,8467542	-9,697687534	34,28996252	8,475601901	18,56644009	-33,99400543

4.2. Chiziqli regressiya koeffisiyentlari nisbiy gipotezasini tekshirish

(regressiya koeffisiyentlarini ahamiyatlilikga tekshirish)
4.1.1. kirish va chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari nisbiy gipotezasini tekshirish.

Chiziqli regressiya koeffisiyentlari nisbiy gipotezasini tekshirishda t-statistikadan (Styudent mezoni ham deb yuritiladi) foydalanamiz.

Chiziqli regressiya koeffisiyentlari har biri uchun (t) qiymat aniqlanadi va ularning quyidagi holati bo’yicha ahamiyatlilik darajasi baholanadi:
1) - ahamiyatsiz koeffitsiyent (tashlab yuborish mumkin)

2) - kuchsiz koeffitsiyent (tashlab yuborish aniqlikga ta’sir etishi mumkin)

3) - kafolatli holat (koeffitsiyent ta’siri kuchli)

4) - ishonchli, ideal holat (asliga mos keluvchi koeffitsiyent)

t-statistikani (Styudent mezonini) hisoblash formulalari:

,

Bu yerda

,

Shuningdek, ni yuqoridagi kabi hisoblash ham mumkin. Bu formulalar teng kuchli, chunki quyidagi tenglik o’rinli:

.
kirish va chiqish bo’yicha chiziqli regressiya koeffisiyentlari quyidagiga teng, ya’ni:

Shuningdek, yuqoridagi 2.10-jadvaldan foydalanib hisoblaymiz:

Ko’rinadiki, har bir chiziqli regressiya koeffisiyentlari uchun munosabat o’rinli. Bundan larning ishonchli (ahamiyatli) ekanligi kelib chiqadi.

4.1.2. X kirish va Y chiqish bo’yicha regressiya koeffisiyentlari nisbiy gipotezasini (ahamiyatlilikga) tekshirish.
Yuqoridagi birinchi juftlik qiymatlarini olib, qolgan 5 ta juftlik uchun t – statistika qiymatlarini hisoblab quyidagi jadvalni tuzamiz (2.11-jadval):

2.11-jadval.

	Chiziqli regressiya koeffisiyentlari uchun t-statistika qiymatlari
	22,1027332	3,416467449	-0,583458285	1,307485135	5,400236766	4,745200688
	34,81483616	-1,556514867	46,09971898	4,182604886	6,478731531	-3,532325938
	148,946664	4,90487849	-0,5924178	1,40541618	10,0016891	8,047853099
	2,1	2,1	2,1	2,1	2,1	2,1
	(+,+)	(+,-)	(-,+)	(-,+)	(+,+)	(+,+)