Lizing-agror sohada ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarni takomillashtirish uslubi
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Germaniyada lizing mol-mulkini soliqqa tortishda iqtisodiy yondashish
belgilovchi omil hisoblanadi: • agar mol-mulkdan me’yoriy foydalanish muddati ijaraning asosiy muddatidan ahamiyatli darajada yuqori bo’lsa va ijaraga oluvchi uni uzaytirish huquqiga va sotish paytida ijara to’lovidan yoki sotib olish bahosidan ahamiyatli darajada kam miqdorda faqat yig’im to’lashi kerak bo’lgan opsion huquqiga ega bo’lgan taqdirda, moliyaviy lizing holatida mol-mulk bo’yicha soliqlarni odatda ijaraga oluvchi to’laydi; • ijaradan foydalanish muddati va ijara vaqti taxminan bir-biriga mos bo’lgan taqdirda ham ushbu qoida qo’llaniladi; • ijaraga oluvchi tomonidan soliq to’lash majburiyati faqat ijaraga oluvchi, xo’jalik mulkdori sifatida soliq imtiyozlariga ega bo’lgan investitsiyalar bo’yicha huquqdan foydalanishi mumkinligini ifodalaydi; 30 • mol-mulk bo’yicha soliqlarni to’lash har bir holatning vaziyatlarini hisobga olgan holda lizingga beruvchi yoki ijaraga oluvchi tomonidan amalga oshiriladi. Lizing haqiqatda ham g’arb mamlakatlarining milliy iqtisodiyotlarini rivojlantirish, xalqaro bozorda ularning raqobatbardoshligini oshirish uchun samarali omil bo’lib qoldi. Shuning bilan bir qatorda, g’arb tadbirkorlik amaliyotida mustahkam o’rin egallagan har qanday iqtisodiy hodisa, xo’jalik tizimini qayta qurish munosabati bilan O’zbekistonda ham o’z o’rnini topmoqda. Biroq g’arb mamlakatlari uchun xos bo’lgan, mamlakatimiznikidan ahamiyatli darajada va tarixiy farqlanadigan, o’zbek zaminida qo’llanish uchun keltirilgan iqtisodiy hodisalar o’ziga xos bo’lgan shakllarga ega bo’lib qolishi tabiiydir. 30-40 yillar muqaddam g’arb iqtisodiyotchilarining mohiyati bo’yicha lizingga jonli qiziqishi bizning zamondoshlarimizning qiziqishidan ahamiyatli farqlanadi. Jahon xo’jaligida ilmiy-texnikaviy inqilobning yuz berishi, iqtisodiy faollikning keskin rivojlanishi, iqtisodiyotning investitsiyaga bo’lgan ehtiyojlari keng ko’lamda o’sishi, iqtisodiyotni faqat an’anaviy yo’llar bilan moliyalashtirish va ishlab chiqarishni qayta texnikaviy qurollash hisobiga qondirib bo’lmaydigan xolisona vujudga kelgan iqtisodiy o’sishning ahamiyatli sur’atlari haqiqatdan ham o’z vaqtida g’arb davlatlarida lizing rivojlanishida navbatdagi, alohida turtkini olgan. O’sha vaqtdagi yanada ham keskinlashayotgan raqobatda lizing bitimlari ishlab chiqaruvchilar uchun iste’molchilar doirasini kengaytirish va yangi mol yetkazib berish bozorlarini o’zlashtirishda qo’shimcha eng dolzard manbalardan biri bo’lib qoldi. Xo’sh, mamlkatimizda lizing sohasidagi rivojlanish qanday kechmoqda? Albatta, Hozirgi paytda mamlakatimizda lizing sohasida o’sib borayotgan faollikni kuzatmoqdamiz, bu asosan iqtisodiy vaziyat holatidan kelib chiqmoqda. Bizningcha, lizingni rivojlantirish uchun quyidagi asosiy shart- sharoitlarni keltirish mumkin: 31 • ma’naviy eskirgan va jismoniy ishlab bo’lgan uskunalarning yetarli darajada ko’p miqdorda mavjudligi; • ishlab chiqarish vositalari bilan savdo-sotiq zaif tashkil etilgan sharoitlarda sotilmayotgan tovar-moddiy boyliklar zaxiralarining mavjudligi; • ishlab chiqarish va rentabellik uskunalarning qimmatligi oqibatida oddiy bank kreditidan foydalanilgan holda kichik va o’rta firmalar o’zlarining ishlab chiqarishini tashkil eta olmasligi; • ko’p yillardan beri ish kuchi va xom ashyoning nisbatan kam baholanishi, shuningdek turli tovarlar eksport qilinishi. Lizing kompaniyalari tomonidan ushbu vaziyatlarni hisobga olish va amalga oshirish borasida ish olib borishi bizning lizing kompaniyalarimiz o’zlarining rivojlanishida yangi bosqichlarga ko’tarilishiga imkon beradi deb hisoblaymiz. Bozorda yangi o’rinlarini topib va ularni to’ldirib, lizing firmalari bo’lg’usi va amaldagi tovar ishlab chiqaruvchilarga respublikaning umumiy ichki yalpi mahsulotining hajmiga o’z hissasini qo’shishda yordam beradi. Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|