M Ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 1 5 0 MƏHƏMMƏd tagi siDQİ Ə s ə r L ə r I

əqidəsinə  görə  farsi  dilində  yazılan 
ruznamələrə  də  baxmaq  günahdır. 
B unu 
da  mübaliğəsiz 
deyirəm, 
H ərgah 
eşitsə 
k İ ,  
ərəb 
lisam nda  qəzetə  nəşr 
olunur,  günahi-Kəbirə  hesab  edib  və  onun  mühərririni 
Kafiri-mütləq  bilir. 
Ondan 
ötrü 
k İ ,  
ərəb  lisanı 
A llah 
və 
peyğəmbər  lisanıdır  kİ,  onunla 
Q urani-m əcid 
nazil  olub.
О 
dildə  nəzetə  yazmaq,  əlbəttə,  cürmi-əzimdir. 
O dur 
k
İ,

b ir  p a ra   m aarifp ərəst  binəvalar  və  m illətd u st  biçarələr 
labüd  qalıb,  qazet  Kəlməsini  zİKr  etm əyi  dillərinə  adət 
verm əyiblər.
Söhbət  əsnasında  m üxatəbin  nəzəri-diqqətini  cəlb 
etməK  üçün  həvadisnamə,  ruznamə,  cəridə  ləfzlərini  is- 
tem al  edə-edə  b ir 
haləti-nazİKanədə 
bilirlər.
Məsələn,  «Tehranda  nəşr  olunan  «Şərafət»  ruzna- 
m əsinin  m öhtərəm   m ü d iri  Ira n   yəhudilərinin  əleyhinə 
b ir  m əğbul  və  m üfəssəl  məqalə  yazm ışdı,  YainKİ  M isirdə 
təb  olunan  «Ənnil»  cəridəsinin  m ü h ə rriri  Hicaz  dəm ir 
yolunun  barəsində 
məlumati-Kafiyə 
verm işdi»  m isallı 
sözlər  deməKİə  cam aatı  qazet  oxum ağa  rağib  etməK  is- 
təy iriər.  B u nunla belə,  yenə  insafi-m üstəm e  b ietin a  qu- 
laq verə-verə,  tez-tez  başm   tərpədib,  ha-ha,  bəli-bəli  dey- 
ib,  tərhi-söhbətinə  təğ y ir  verməK  arzu su n d ad ır.  Hələ bə- 
zi  Ьекаг,  m ü ftəx o r  və  sahibi-nüfuz  şəxslər  v a rd ır 
k
İ, 
ra h ro la rd a   və  güzərgahlarda  tənbəlləşib  və  yainKİ  bir 
p ara  dÜKanlarm  qabağxnda  əngəl  və  m əhəlli-heyətində 
əyləşib  qoluna-qolay  adam lardan 
Keçəndə 
b ir  haləti- 
m üstəhzibanə  və  təm əsxüranə  ilə  çağırır:
Н а,  ay  filan  
kəs
! 
H ardan  gəlirsən?  B uyur  əyləş! 
GörəK  nə  v ar, 
nə 
yox.  Qəzetlərdə 
nə 
y azırlar?
B unu  da  soruşm aqdan  m üradı  odur 
Ki, 
həm cüvar 
dÜKançılara  və  oradan  gəlib  Keçənlərə  Özünü  «Mərd»  ta- 
n ıtd ırıb  
v ə  
onlara  qandırsın 
Ki, 
yəni  mən  də  qazet  bəd- 
h ax ların d an   və  m aarif  düşm ənlərindən  varam .
A m m a  b ir  neçə  gün  bundan  əqdəm  bu  günə  əşxas- 
dan b irisin ə b ir  nəfər yaxşı  cavab  verdi:
Bu  soruşm uşdu 
Kİ, 
bu 
günKÜ 
qəzetələrdə 
nə 
yazıb-
lar?
0 ,  da,  -  yazıblar 
Kİ, 
Ьекаг  və  boşboğaz  adam ları  tu- 
tacaq lar,  -  cavabi  ilə  müqabilə  eylədi.
Xülasəyi-Kəlam,  istə r  yüz  belə  cavab  v erilsin  və 
yainKİ 
qazet  ləfzinin  əvəzinə  «Cəridəyi-məzidə»,  «Həva- 
disnam əyi-m übarəK»,  «Ruznaməyi-müqəddəs»  deyilmə- 
sin 
Kİ, 
h ə r  nə  istərsə  deyilsin,  qazet 
Kəlməsi 
b u n ların  
ham ısını  e h tira fı badi-fənaya veribdir.
İ n d i 
istəyirəm   «Qazet»  və 
yainKİ 
«Qəzetə»  Kəlmə- 
sini  m əna  edəndən  sonra  hər  b ir  in saf  və  vicdan  sahibi 
olan  şəxsləri  Kİ,  heç  qazet  oxum urlar,  fuadım a  çağırıb, 
o n la n n   Özlərini  m ünsif  və  haKİm  təy in   edim   və  sual 
eləyim 
Kİ, 
aya 
ö z ü n ü z ü  
nə  səbəbə  bica 
v ə  
əbəs  yerə  və bu

iştibahKaranə  xəyalat 
ilə 
qazet  oxum aq  ləzzətindən 
və 
m aarifdustluq  nem ətindən 
m əhrum   edirsiniz?  Nə 
vaxta 
K İ m i  
m övhum atla  m əşğul 
olub 
və 
m ah alatla  m əhdud 
olacaqsm ız?
M əlum  olsun 
k İ ,  
«Qazet» 
ləfzi 
qaz 
Kəlməsindən 
is- 
m i-m ənqul  və  m əzidi-fihdir.
Yəni  «Qaz» 
Kəlməsinə 
«ət»  və  ya  «eta»  h ə rfi  əlavə 
olunduqda  nisbət  sahibi  «Qazet»  və 
yaxud  «Qazeta» 
olubdur 
Kİ, 
in d i  qazet,  qazeta,  qəzetə  ləfzlərilə  istem al 
olunur.
«Qaz» 
Kəlməsi 
m iladi-İsadan  400  il  əqdəm  qədim 
Y u n am stan d a  b ir  pulun  ism i  oluban,  Y unan  məmləKƏ- 
tin d ə  rayic  id i 
kİ,  о 
v a x tla r  5  qaz  b ir  diraxim  
Ki,  m üər- 
rəbi  dirhəm   olsun  hesab  olunurdu. 
Necə  Kİ,  in d i  də 
İran d a  b ir  qaz  5  d in ar  hesabındadır.  Qazın  İra n d a   da 
m ütədavi  və  rayic  olmağı  və  indiyə 
Kimi 
о  Kəlmənin 
baği  qalm ağı 
İsKəndəri-Kəbirin  fütuhatm dan  sonra 
xülə- 
fayi-İsK əndərin 
məsKUKatı 
ilə  bərabər  ƏşKanilərə,  ƏşKa- 
nilərdən  Sasanilərə,  Sasanilərdən  indİKİ  əhaliyə  yadigar 
və  baği  qalıbdır.
Ə lhasil, 
0
  v a x tla r  Y unanıstanda  hÜKəmadan  bəzisi,
0  cüm lədən  Ksenofon  və  P riqlisen  Kİmi  m əşh u r  yazıçılar 
öz  əfK arını  və  bəzi  m əlum at  və  ittila a tı  papiros  ağacının 
yarpağından  emal  olunan  səhifə  və  lövhələr  üzərinə  ya- 
zıb,  öz  peyrovlarına  və  m üqəllidlərinə  gö n d ərird ilər 
k
İ,
01  v a x t  о  vərəqənin  qiym əti b ir  qaz  idi 
Kİ, 
ax ırd a  о  səhi- 
fələr  qazet,  qazeta  və  bəİKƏ  qazetin  ism i  ilə  m üsəm m a 
oldu.Y əni  b ir  qazetlİK  və  b ir  qaz  qiym ətinə  olan  vərəqə 
deməKdir.
Y u n an ıstan ın   iğ tişaş  və  in q irazınd an   sonra  qazet 
ro m alılar 
z a m a n ın d a  
mətruK 
qalıb, 
ta in K İ  m ila d ın  
1631- 
ci  sənəsində  b irin ci  dəfə  olaraq  F ransada  qəzetə  nəşr 
olunm ağa başlandı.
M ətləbimizə  şahid  olaraq  «Şərqi-Rus»-un  17-ci 
nöm rəsində  cənabi-m aarif  və  Kam alati-adab, 
ədibi- 
yeganə  və  fazili-fərzanə  Əhməd bəy  Ism ayılbəyov  «Qazet 
m ərifəti»  ü n v an lı  bəndində  «HÜKəmayi-Yunanilər  za- 
m anm da  qəzetə  istem al  olduğu  sabitdir»  buyurub.  Şüə- 
rayi-ərəbdən  Şəhir  ibn  Sabitin  əbyatından  və 
həKim 
Ərə- 
stu n u n   nəsayehindən  fəqərələrini 
zİKr 
etm işd ir.  Əgərçi  о 
cənab  b u   fəqərələrin  m əxəzini  və  haradan  nəşl  etm əyini 
tövzihən  bəan  buyurm ayıbdır  və  Şəhir  ibn  S abiti  və

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ^
yainKİ  H əssan  ibn  Sabiti  Y unan  hÜKəması 
i l ə  
m üasir 
qə- 
ra r  v erib d ir.  Amma  burada  bizim  m ənzurum uz  tənqid 
deyildir. 
Ç
ü iik
İ 
«Şərqi-Rus»-da  hənuz 
tə n q id  
babi 
v ə  
ədəbiyyat  bəhsi  açılm ayıbdır.  Inşaalah 
gələcəKdə 
bunla- 
rın  
ham ısı 
m ətrəh i-m ü zaK İrəyə 
qoyulacaqdır.  Məqsudu- 
muz  «qazet» 
K əlm əsin in  
Y unan  lisanı  olduğunu  isbat 
etməKdir 
kİ,  onu  m üərrəb  edəndə 
cəmi-mÜKƏssəri 
qəva- 
z it 
o lu r . 
Necə 
kİ, 
qanun 
K əlm əsi 
daxi  Y unan  lisanından 
olaraq,  onun  cəminə  ərəblər  qəvanin  deyib,  istem al 
ediblər.
Bəli,  Vazeh 
su r ə td ə   a n la şılır  
k
İ, 
q a zet  K əlm əsi 
Y u­
n an   lis a n ın d a n   m ə x u z   b ir  K əlm ədir.  In d i  u c a   sə slə  
fə r y a d   ed ib ,  d e y ir ə m   kİ;
Ey  m aarifdən  rugərdan  olan  qardaşlar!
Və  ey 
q a zetd ə n  
və 
q a zet  K əlm əsin dən   m ü tə n ə ffir  
olan  şəxslər!
H ərgah  bu  ismi-əcnəbi  lisanından  olduğuna  görə 
m üsəm m asına 
istİKrah 
göstərib,  bəhs  edirsiniz.  Pəs  Qu- 
rani-şərifdə  nə  qədər  hindi,  yunani,  ib ran i  və  siryani 
Kəlmələr 
v ar,  bu  surətdə 
gərəK 
nəuzübillah  bu  irad   onla- 
ra   da  v arid   olsun.  Bundan  əlavə,  bu 
indİKİ 
əsrdə  Kİ,  cə- 
m i-ülum   və  fü n u n   və  sənaye  və  ix tira a t  və 
K əşfiy y a t 
əcnəbi  əlinə 
Keçib 
və  təzə  ix tira   olunan  əsbab  və  alat, 
əşya  və  əcnas,  məKUİat  və  m əlbusat,  z ü ru f  və  ləvazim at 
və  tədarÜKati-səfəriyyə 
bəİKə 
b ir  nəzər  ilə  baxanda  hamı 
m ayəhtacım ızı  m iləli-xaricədən  alıb,  ham ısının  adlarını 
onlarm   istilah ın ca 
dilimizə 
və 
ədəbiyyatımıza 
yazıb,  is ­
tem al  etm ədəyiz.  О  cümlədən:  su xari,  çay,  palton,  fay- 
ton,  teleq raf,  telefon,  lampa,  г а т к а ,  т а г к а ,  razbor, 
fasfo r,  pom idor.  Minlərcə  belə 
Kəlmələr 
v ar 
k İ ,  
bunların 
ham ısını 
nəzaK ət 
və  m ətanətlə  deyib,  alıb, 
yeyib, 
içib, 
geyib,  m inib,  gəzib,  dolanıb  və 
işlədirİK. 
Amma  qazet 
Kəlməsini  deməyə  və  öz  dilim izdə  nəşr  olunan  qəzetəni 
alıb  oxum ağa  a r  edirİK.  Və  heç  xəyalım ıza  da  gəlm əyir 
Kİ, 
bu  indİKİ  əsrim izdə  bu  ham ı  təm əddünat  və  tərəq- 
qiyyatın  üm də  vasitəsi  və  ülum   və  m aarifin   və  vüquati- 
əfK ann  ə w ə lin c i  rəhbəri  qəzetədir.
tlah i,  görəsən bizlər  qəzetənin  qədr  və  qiym ətini  və 
onun  fayda və  m ənfəətinə  nə  v ax t bərxurd  olacağıq?
Qəzetənin  məzaya  və  m ühəssənatına  və  dəqayiq  və 
n Ü K a tın a  
haçan bərxürd  olacağıq?

Yarəbb!  B izlər  bu  təyyar  vərəqənin  havasm ca  nə 
zaman  uçacayıq?
Ya  əcəb,  bu  ham ı  əcnəbi  m illətlərin   arasm d a  və 
m ütəm əddinə 
d ö v lə tlə r in   m əm ləK ətin d ə  kİ,  ild ə  
milyon- 
la rca  
qəzetə  nəşr  olunur,  m əgər  onlar  səhv  edirlər? 
YgıinKİ  əziz  və  qiym ətli 
v a x t la r ın ı 
qəzetəyə  m əşğul  ol- 
m aqla bihudə  sərf  edirlər?
Xeyr!  O nlar  hərgiz  səhv  etm əzlər.  X üsusən  m əişət 
əm rlərində  h ər  b ir  cəhətdən  onlarm   elm i  və  istin b a tı  və 
h ər  b ir  Kəşfiyyat  və  m əlum atı  bizlərdən  a rtıq d ır.  Əgər 
belə  deyilsə,  bəs  nə  üçün  onlar  bizləri  h ər  b ir  işdə  ötüb 
Keçiblər? 
Ləvazim aati-m əişətin  h ər  b ir  cüziy y atın d a biz- 
ləri  özlərinə 
m öhtac  ediblər?  H ə tta   iynədən  tu tm u ş 
pam bıq  və  əmmamədən 
Kəfənə 
Kİmi  o n lara  ehtiyacım ız 
v ard ır.  O nların  qəzetəyə  olan  meyl  və  rəğ b ətlərin in   pay- 
əsini  və  m ətbuat  aləminə  göstərdİKİəri  səy və  him m ətlə- 
rin in   dərəcəsini  nə  dil  ilə  bəyan  edəlim?  Və  h an sı  bəyan 
ilə  əyan  edəlim?
Əlhəqq,  m ənim   Kİmi  aciz  və  bibizaətlərin  dilində  о 
qədər  y ara  (güc)  və  qələmində  о  tav an a  yoxdur.  Amma 
o n ların   qəzetəyə  olan  meylü  m əhəbbəti  və  qəzetələrinin 
qədrü-qiym əti  barəsində  nüm unə  olaraq  b ir  neçə  m üxtə- 
sər  fəqərələr 
zİKr  etm əK 
fayda  və  m ünasibətdən  xali 
deyildir.
F irən g istan   alim ləri 
v ə   m ü tə m ə d d in   m illə t lə r in  
da- 
n iş m ə n d lə r i 
h ər 
məmlƏKət  ə h a lis in in   m ə d ə n iy y ə t 
və  mə- 
rifə tin i  о  məmləKətin  mətabe  və 
m əK a tib in in  
ədədi  və 
m ətb u atın m   m iqdarı  ilə  m üvazinə  edirlər.
A vropa  üdəbasından  b ir  şəxs  AmerİKa  səyyahları- 
n ın   b irisin d ən   sual  edir 
Ki, 
-  siz  b ir  şəhərə  v arid   olanda 
0
  şəhərin  əhalisinin  dərəcəyi-m ərifətini  və  payəyi- 
fəzilətin i  nə  ilə  məlum  edirsiniz?
Səyyah  cavabında  deyir 
Ki, 
mən  h ər  b ir  vilayətə 
v a rid   olanda  о  şəhərin  Kİtabxana  və  m ətbəələrinin  və 
cərayid 
və 
məKatib  (məKtəblər)-inin 
Kİsrət  və 
qillətini 
m izani-m ülahizəyə  alanda  əhalisinin  daniş  və  binişini, 
m aarif və  m ədəniyyətinin  qədr və  əndazəsi  m əlum   olur.
1898-ci  sənədə  AmerİKanın  «MerlmaK»  adlı  gəm isi 
Kİ,  K uba  adasm m   H avana  bəndərində  isp a n iy a h la n n  
iğva və  təhrİKİlə  çapılıb,  sm ıb,  tələf  olm uşdu.  0   günlər- 
də  məzKur  gəminin.  qərq  olm asına  dsıir  əh v alat  əxz  edib, 
qəzetəyə  dərc 
etməK 
üçün  «Santuri»  qəzetəsinin  m ü d iri

«Qibson»  n am ın d a  b ir  gen erala  g əm in in   n ə  səbəbdən  v ə  
necə  qərq  o lm a ğ ı  b arəsin d ə  bir  m ü fə ssə l  m əqalə  yazm aq
üçün 
3 0 .0 0 0  
fraıiK  vədə  etmişdi.
Y en ə  h əm in  
sənədə  İn g ilis  q əzetəçilərin d ən   b ir isi 
adm iral  D u v ey ə  teleq ra fən   izh a r  edir 
k
İ,  əg ər  F ilip in   cə- 
z ir ə lə r in in   (ad alarm ın )  x ü su su n d a   bir  m ü x tə sər  m əqalə 
yazıb   g ö n d ərsən iz  2 5 0 0   fraıiK  id arəm izd ən   S izə  y eti-
şəcəıcdi.]r»
Admiral  teleqraf  ilə  cavab  verir 
k
İ,  bəndənizi  mə- 
zur  tutunuz,  bir  ilə  məqalə  yazmağa.  Kİsrəti-məşğələ
mənə  manedir. 
,
İngilis  dövlətinin  sabiq  sədri-əzəmi  (baş  nazırı)
m istr   Q lad u ston   əyyam i-səd arətin d ə  q əzetə  xəb ərn igar-
lığ ı  ü n v a n ı  ilə   fə x r   ed ird i.  B əzi  övqat 
k İ ,  
«Taym ız»  qə-
z e tə sin ə   b ir 
m əqalə  yazard ı  5 0 0 0  fraıiK  ü crə t  (m aaş)
. 
. 
■■■.  .-u •
1 9 8 9 -c i 
sənədə 
AmerİKa  ilə   Isp a n ıy a   m uh arıb əsı
əsn a sın d a   F ir ə n g ista n   q əzetəçilərin in   ço x u su   m üharibə 
əx b a rın ı  tə h s il  etməK  (əldə  etməK)  ü çü n   h ə ftə d ə   15  ООО, 
bəİKƏ  ziad ə  x ərcg ü za r  olurdu lar.  Q əzetə  id a rələri  tərə- 
fin d ə n   hər  lən g ərg a lıd a   (lim anda)  nə  qədər  əm ələ,  nəq-
qaş, 
m ü h ərrir, 
ƏKKasdan  mürəKKəb  (ibarət) 
x ü s u s i 
m əcm ələr  m övcu d   id i.  <>  q ə z e tə sin in   ida- 
r ə si  tə r ə fin d ə n   h əm işə  dörd  g əm i  «Santiyaqo»  v ə  «Por- 
to fin o »   sa h illərin d ə  təh sili-əx b a r  ü çü n   d olan ırd ı.
A v ro p a m n   m əşhur  səyyah ların d an   «M isyo  N ans» 
Kİ, 
1 8 9 3 -c ü   sən əsi  Q ütbi-şüm alidən  ö v d ət  edəndə  onun 
m əiy y ətin d ə  olan   şəx slərd ən   b ir is i  AfrİKada  b ir  q əzetəçi 
ilə   g ö rü şü b ,  q əzetəçi 
İKİ 
sa a t  zam an  qədərin cə  ondan 
Q ü tb i-şü m a liy ə  d air  m əlu m at  əxz  etməK  ü çü n   a ltı  y ü z 
lir a   t ə x s is   e td i.  H əm in   g ü n   qəzetədə  elan   ey ləd i  к1,  «fi- 
lan   səy y a h ın   Q ü tb i-şü m aliyə  dair  m əlu m a tı  v ə  təh q iq a tı 
fila n   g ü n ,  fila n   nöm rədə  dərc  olunacaqdır».
B u   xəb ər  m ü n təşir  olandan  sonra  səy y a h ın   təhqiqa- 
t ı  dərc  olu n an   nöm rə  sa ir  g ü n lərin   n ü sx ə sin ə   n isb ətən
3 4 0 0   lir a lıq   a rtıq   sa tılm ışd ı.
M üxtəsəri-K əlam ,  qəzetənin 
qədr  və  m ənziiətı  və
a ləm i-m ətb u a tın   şə r a fə ti  v ə  fə z ilə ti  b arəsin d ə  m in lərcə
b u   g u n ə  əxbar  hər  g ü n   q əzetələrd ə  dərc  olunm aqdadır.
H ələ  q əzetə  barəsində  b əzi  təəccü b əfza   y ə   h eyrət-
b ə x şa   fəq ərələr  v ar 
Kİ, 
onlara  m ü səlm an lar  için d ə  m əhz
qülv  və  sırf  yalan  əsnadı  verilməK  üçün  burada  zİKr  et-

məKdən  sə r fi-n ə z ə r   olu n u r.  B u n u   da  x əy a lım a   g ətirirəm  
Kİ, 
m əgər  bu  yazd ıq larım a  inanacaqlarm ı!  N əzəri-etim a d  
ilə   b axıb ,  tə sd iq  
edəcəKİər  Ki, 
h ələ  b un lard an   m a fö v q in i 
də  yazım ?!  X eyr!  Xeyr!
B u n la rın   h a m ısı  sidqi-m əhz  v ə   m əh zi-sid q   v ə   eyn i- 
h əq iq ətd ir,  H eç  v a x t 
bu  böyÜKİÜKdə 
y a la n ı  u ca lıq d a   yer- 
də 
deməK 
olm az.
Q əzetən in   m ü h əssən a tı  və  ə h ə m iy y ə ti  ço x -ço x d u r. 
O nun  t ə r if   v ə   t ö v s if i,  iz z ə t  v ə  e h tira m ı,  m ə z iy y ə t  və 
lü z u m u   bundan  ziyad əd ir 
k
İ,  əsrim izd ə  h ər 
məmləKətin 
m üəzzilat 
ü m u ru n u n   n ə tic ə si  v ə   hər  m illə tin   n əta y ici- 
əfK arının  səm ərəsi  v ə   hər  d ö v lə tin   p o litiK a sım n   tə ğ y ir a t 
v ə   tə b d ila tı 
KÜllən 
q əzetə  iləd ir.
Q əzetən i  alıb  oxum aqdan  ar  etm əy ə lim .  Q azet 
kəI- 
m ə sin i  d ilim izd ə 
zİKr 
etm əy ə  İKrahım ız  o lm a sın .  Ə gər 
o lu rsa   d a 
türKİ 
d ilim iz  ilə   b ir  lis a n i-lə ta fə t  asan   v ə  əzəb 
ü l-b əy a n d ır 
k
İ,  əba  v ə   əcdad ım ızdan   g əlib   b izlərə  y etişə- 
nədəK  hər  ə sr in   təğ a za sın ca   və  hər  q itə  ə h a lis in in   istila - 
h ın ca   m ü n asib   libas  ilə   ziv ərləıü b d ir.  F ars  g ü lü sta n ın - 
dan  g ü llə r   y ığ ıb   v ə   ərəb  b u stan ın d an   sü n b ü llər  götü rü b . 
Ə gər  q azet  iə fz in d ə   «Qərabət»  v ə  «T ən əffü r»  varsa, 
ru zn am ə  d em əyə  haqqım ız  v a r.  X ü su sə n ,  d in i  lisa n im iz  
olan   ərəbi  d ilin d ə  cəridə  dem əyə  daha  a rtıq   iste h q a ğ ım ız  
v a rd ır. 
İndİKİ 
zam anda  cəridə  b ir  a y in ey i-ib rətn ü m a d ır 
Kİ, 
h ər  m illə t  ondan  rugərdan  o lsa ,  q ü su r 
və 
n öq san m a 
d ü şü n m əz  v ə   ü y u b a tın ı  görüb,  isla h   edə  b ilm əz.
D u st  darəm   hər  an  к е,  eybe-m əra  həm   ço  a y in e  ru- 
b əru   q u yəd .  N ə  к е,  çon  şane  ba  h ezar  zəban  p o şte  sər 
r ə fte   m ubem u  söylər.
H ələ 
ib rətn ü m a 
olm aqdan 
m aəda  b ir 
m irati- 
cah an n ü m ad ır  Kİ,  öz 
evində 
v ə  öz  m ən zilin d ə  əy ləşm iş 
İKən  d ü n y a n m   hər  b ir 
tərəfində 
zü h u ra  g ə lə n   əcayib  və 
q ərayib i,  d ö v lə tlə r in  
hal 
v ə 
hərəKətini,  m illətlərxn 
ətv a r 
v ə   əfK arm ı, 
d o stların  
v ə 
düşm ənlərin  KÜftar 
v ə   rəfta rı- 
n ı, 
heyvanat 
v ə  
n əb atatm  
ən v a   v ə  əq sa m ın ı,  ə lh a sil,  öv- 
zayi-aləmin 
hər  b ir 
Keyfiyyatını 
v a zeh   su rətd ə  sən ə  ni- 
şan 
v er ir .
Cəridə  b ir  m ü əllim i-səy y a r  və  b ir  m ü sa firi-təy y a r- 
d ır 
Kİ, 
hər  məKanda  v ə  hər  b u ğəd ə  olan  ü ləm a n m   elm i- 
n i,  ü d əb an m   əd əb iy y a tın ı,  hÜKəmanın  n ə sa y e h in i,  şüəra- 
n m   ə şa r ın ı, 
üğəlanm  nətayici-əfKannı,  Keçmiş 
m illə tlə -

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________m
rin  v ə   d ö v lə tlə r in   in q iraz  v ə   is tiq la lın ı  zəh m ət  v ə   ücrət- 
siz  sə n ə  tə lim   edər.
C əridə 
elə 
b ir  xoşm əşrəb  m üsahibdir 
kİ,  səni 
yalan- 
dan,  q eyb ətd ən ,  iftir a d a n , 
süxənçilİKdən 
v ə  sa ir  boş  və 
b im ən a  sö h b ətlərd ən   m ən  edər.
Y alqızU qda 
m əhbubi-xoşbəyan 
v ə 
b ir 
m u n isi- 
şirin zəb a n d ır.  G ü n ü zlər  fü r s ə t  zam am nda  b ir  rəfiq i-şə- 
fiq   v ə  is tir a h ə t  m əqam ında  h əm dəm i-səd iq d ir.  U zu n   ge- 
cələrd ə  b ir  n əd im i-cah an d id ə  v ə  b ir 
həKİmi-Karazmudə- 
d ir  Kİ,  s iy a s i  fəq ərələr,  elm i  m ü b ah isələr,  fə n n i  v ə   ədəbi 
m əq alələr,  ş ir in   v ə  ru h əfza  
heKayələr, 
g ü vara  v ə   qəm- 
zəd ə  sö h b ətlər  ilə   sən i  bərxurdar  v ə  əh v a li-a lən ıin   dəqa- 
y iq  v ə   nÜKatından  xəbərdar  eylər.
İn d i  m ehriban  qardaşlar,  s e v g ili  yoldaşlar!  Q eyrət 
d əm id ir,  fü r s ə t  zam am d ır,  q ə flə t  etm əy əlim ,  m aarifə 
m eyl  ed əlim ,  cəh alətd ən   ç ıx a lım ,  q azet  oxu yalım !  Q azet 
oxu yalım !  Q azet  oxuyalım !

Cənabi-müdiri-möhtərəm M əm m adağa  həzrdtlərif
R us  lisanına  катИэп  vaqidə  və  aşi- 
na  olmadığıma  görə  işbu  zeyldə  yazılan 
mdqalənin 
m d zm u n u n a   habi  dlahiddə 
bir  məKtub  «Kaspi»  idarəsind  göndərə 
bilmddim. 
Cənabınızdan 
qaibanə 
və 
m əxsusanə  tdvəqqe  odur 
Ki, 
bu  bir  neçə 
sdtirləra  müqdddds  cdriddnizdd  yer  verb- 
siniz.
T Ə Ə S S U F   V Ə   Y E N Ə   T Ə Ə S S U F
B u 
günlərdə 
«K aspi» 
qəzetəsində 
v ə   «Şərqi-R us» 
cəridəsində  bu  hər 
İKİ 
ruznamənin  m üdir  və  m ünşiləri 
öz  məslƏKİərinin  xaricində 
b ir-b irin in  
əleyhinə 
qələm ə 
alıb  nəşr 
etdirK İəri  «təib 
yollu»  bəndləri  oxuyub  təəssüf 
etməKdəyiz.