Uning devorlari ham qalin va mustahkam, eshik, deraza va darvozalari ensiz. Funksional va dekorativ maqsadda qo‘llanilgan ustunlar ham dag‘al va yo‘g‘on bo‘lgan. Roman me’morchiligiga mos bo‘lgan bu xususiyatlar o‘ziga xos ko‘rinishga, xarakteri va kishiga beradigan psixologik ta’sirini belgilaydi.
Roman davri me’morchiligining yana bir xususiyati uning ichki devorlarida tekis yuzaning serobligidir. Bu xususiyat esa monumental rang-tasviming rivojlanishiga imkoniyat yaratadi. XI asrda bu davr o‘zining eng gullagan davrini boshidan kechirdi363. Vitraj ham me’morchilikning ajralmas qismiga aylandi. Bu davrda xaykaltoroshlik me’morlik bilan boqliq holda rivojlandi. Binoning peshtoq, ustun va kapitellari, devordagi maxsus tokchalar xaykalto roshlik san’ati bilan bezatilgan. Miniatyura va mayda xaykaltoroshlik ham me’morchilik ta’sirida bo‘ldi. Roman me’morchiligi uslubining fuqoro qurilishiga ta’siri katta boidi. «Roman» iborasi shartli bo‘lib, lotincha «rimniki» degan so‘zdan olingan, bu davr me’morchiligida rim me’morchiligida keng qoila nilgan shakllar ishlatilganligini bildiradi deb taxmin qilinadi. Roman me’morchiligi Korolinglar davri yutuqlariga tayangan holda rivoj- dangan boisa ham lekin uning ko‘rinishiga mahalliy sharoit o‘rniga qarab antika, Vizantiya hamda arab mamlakatlari me’morchiligining ta’siri boidi. Feodal tarqoqlik esa roman me’morchiligida juda ko‘p mahalliy maktablaming yuzaga kelishi va musobaqasiga sabab boidi. Bu maktablar kanchalik rang-barang boimasin, ulaming asosida yagona prinsiplpr borligini inkor etib boimaydi. Bu hoi plan va konstruksiyada dekorativ shakllar xarakterida ko‘rinadi. Bu davr binolari toshdan
