M ü n d ə r I c a t



Yüklə 11,3 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə314/437
tarix30.12.2021
ölçüsü11,3 Mb.
#22247
növüDərs
1   ...   310   311   312   313   314   315   316   317   ...   437
Cədvəl  3.46 

Abiotik və biotik faktorlara görə aqrolandĢaftların davamlılıq kriteriyaları 

L

ya 



 

Abiotik faktorlara görə landşaftın 

xarakteri  

L

yb   



 

Biotik  faktorlara  görə 

landşaftın xarakteri  

≤ 0,5 


Qeyri-sabitlik yaxşı əks olunur.  

≤ 0,33 


Qeyri-sabit 

0,51 – 1 

Qeyri-sabit vəziyyət  

0,34 – 0,5  

Az sabit  

1,01 – 3  

Vəziyyət şərti sabitdir.  

0,51 


– 

0,66  


Orta sabit sabit  

4,51 


və 

daha çox 

Sabitlik yaxşı əks olunur.  

˃ 0,66  


Sabit  


376 

 

Misal.  Fermer  təsərrüfatında  landşaftın  ekoloji  davamlılığını  təyin 

etmək tələb olunur.  

Ilkin məlumatlar. Təsərrüfat yerlərinin sahəsi: şum – 495 ha (şum dik-

liyi 3


0

 olan yamacda, torpaq –

 

 güclü qələviləşmiş qaratorpaq, ağır gillicəli), 



meşə və meşə əkinləri –3 ha (o cümlədən iynəyarpaqlı müşə - 1,9 ha, meşə 

zolaqları –1,1 ha), bağ –0,1 ha. Biçilməyən, biçilən və otarılan xam torpaq-

lar 3-4

 yamaclarda –116 ha (o cümlədən çəmənlik – 26 ha, otlaq – 90 ha). 



Su hövzəsi (nohur) –lilləşmiş –1,05 ha. Abadlaşdırılmış sahə -0,25 ha, yolun 

sahəsi – 0,065 ha.  



Həlli.    

 

1.



 

(3.35) formuluna uyğun olaraq landşaftın sabit elementlərinin sahə-

sini tapırıq: 1,9 + 1,1 + 0,1 + 26 + 90 = 119,1 ha və qeyri-sabitlər: 495 + 

1,05 + 0,25 + 0,065 =496,365 ha; uyğun olaraq, Э

ya 

 = 0,24. Belə ki, Э



ya  

˂

   



0,5  olduqda  fermer  təsərrüfatının  aqrolandşaftının  abiotik  göstəricilər  üzrə 

qeyri-sabitliyi yaxşı nəzərə çarpır (cədvəl 3.47).   

2.

 

(3.36) formuluna  əsasən aqrolandşaftın biotik parametrlər üzrə da-



vamlılıq dərəcəsini təyin edirik: [(1,9 . 0,7 . 0,38) + (1,1 .0,43 . 0,7) + (0,1 . 

0,43 . 0,7) + (26 . 0,7 . 0,62) + (90 . 0,7 . 0,68) + (1,05 . 0,7 . 0,79) + (495 . 

0,14 . 0,7) + (0,25 . 0,7 .0) +(0,065 . 0,7 .0)] / 615,465  = 0,17, yəni Э

yb 


 ˂

   


0,33  (cədvəl  3.53),  uyğun  olaraq,  biotik  faktorlara  görə  təsərrüfatın  aqro-

landşaftı qeyri-sabitdir.  

Torpaq ehtiyatlarına antropogen təsirin dərəcəsi 5 ballıq şkalanın kö-

məyilə təyin oluna  bilər (Koçurov B.İ., 2003) – cədvəl 3.47-ə bax.  

 


Yüklə 11,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   310   311   312   313   314   315   316   317   ...   437




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin