M ü n d ə r I c a t

Torpağın  humus  birləsmələri  texnogenez  məhsullarının  təsirlərinin 

adekvat  əks  etdirmə  qabilləıyinə  malik  olan,  özünə  məxsus  unikal  təbii 

indiqatorlardır. Onlarda maddələrin və enerjinin biogeokimyəvi axını yalnız 

―qapanmır", һəm də özünə məxsus transformasiya olunur. 

Humus turşularının tərkibi, xassəsi və strukturunun tədqiqi mikroorqa-

nizmləri,  təbii  və  texnogen  təsirlərin  nəticəsində  onda  gedən  deqradasiyanı 

və  struktur  statistik  diaqnostik  göstəricilər  sistemini  müəyyənləşdirməyə 

imkan  verir.  Təklif  olunan  sistem  5  blokdan  ibarətdir.  I  blok  -  element  və 

funksional analiz; II  blok - görünən sahədə spektrofotometriya;  III  blok - 

İQ spektrofotometriya; IV  blok - derivatoqrafık analiz; V  blok - periolitik 

kütlə  və  spektrometriya.  Bunlardan  hər  biri  öz  növbəsində  3-dən  7-dək 

yarımbloku  birləşdirir.  Humusun  vəziyyəti  struktur-statistik  parametrlərlə 

qiymətləndirilə  bilər.  Ən  dolğun  informasiyanı  müəyyən  fiziki  -  kimyəvi 

analizlərin kompleks metodu əsasında müəyyənləşdirmiş, struktur - statistik 

daiqnostik göstəricilərinin birgə sistemlərini istifadə etməklə almaq olar.