M ü n d ə r I c a t

diqqət  tələb  edən  -  1-3  kateqoriyaya  aid  olmayan,  amma  xüsusi  diqqətə 

---

39 

 

ehtiyac duyan növlər. Çox vaxt bu kateqoriyaya az məlum növlər aid edilir, 

onlar,  bəlkə  də,  itmə  təhlükəsi  altındadır,  lakin  informasiya  qıtlığı  onların 

populyasiyalarının  vəziyyətini  yüksək  ehtimalla  qiymətləndirməyə  imkan 

verir.    

İtən  növlər  kateqoriyasına  yırtıcı  quşlar  və  məməlilər  kimi  qida 

zəncirində  yuxarı  səviyyədə  olan  heyvanlar  daha  çox  aiddir.  Onlar  hətta 

pozulmamış  məskunlaşma  mühitində  də  nadirdir  və  antropogen  təsirin 

istənilən  formasına  çox  həssasdır.  Endemik  növlərin  həssaslığı  yüksəkdir, 

onların yayılması olduqca məhduddur. Nəhayət, I və II kateqoriyaya xüsusi 

məskunlaşma mühiti tələb edən növlər, məsələn, qidasını yarpaqlı ağacların 

çürümüş  gövdələrində    yaşayan  həşarat  sürfələri  təşkil  edən  ağ  ağacdlən 

aiddir.  

Yabanı    buğdanın  bütün  dünya  üçün  əhəmiyyət  daşıyan  müxtəlifliyi 

itmək təhlükəsi ilə üzləşir, onlarda areal daralması müşahidə edilir.  

Respublika  ərazisində  olan  bir  çox  meyvə,  giləmeyvə,  dərman  və 

sənaye əhəmiyyətli bir çox yabanı bitki sortları kütləvi surətdə məhv olurlar.  

Kənd təsərrüfatı bitkilərinin xalq seleksiyası və elmi seleksiya yolu ilə 

yaradılmış bir sıra növləri fermer təsərrüfatlarında az əkildiyindən və ex-situ 

saxlanma şəraitinin lazımi şəraitdə olmaması nəticəsində itmiş, ya da itmək 

təhlükəsi altındadır.