M ü n d ə r I c a t

Mikroorqanizmlər-ekosistemin antropogen çirklənməsinin göstərici-

ləridir.  Mikroorqanizmlər  qeyri-adi  həssaslığa  və  çoxsaylı  növmüxtəlif-

liyinə  malik  olmaqla,  ekosistemin  vəziyyətinin  yaxşı  indiqatoru  ola  bilər. 

Belə ki, biogeosenozların ağır metallarla  yüksək çirklənməsi şəraitində tor-

pağın hədsiz kipləşməsi kompleks mikrobioloji göstəriciləri dəyişdirir.  Mə-

sələn,  yüksək antropogen təsirlərə  məruz qalmış  sahələrdə  aerob heterotrof 

mikroorqanizmlərin  sayı  7-10  dəfə  azalır.  Eləcə  də  torpaq-bitki  sistemində 

azotun  dövranının  xarakteri  dəyişir.  Nəticədə  torpaq  mikrobiotunun  at-

---

137 

 

mosfer azotunu fiksə etmək və onu assimilyasiya prosesində istifadə etmək 

qabiliyyəti  azalır.  Mikroorqanizmlərin  dərinlikdə  paylanma  xarakteri  də 

dəyişir,  xüsusən  Bac.  idosus.  Təbii  strukturlu  torpaqlarda  (sıxlıq  0,6...1,0 

q/sm

3 

) bu növün rüşeymlərinin miqdarı dərinlik artdıqca çoxalır (kipləşmə 

şəraitinə  yüksək  uyğunlaşma  xassəsinə  görə).  Yüksək  rekreasiya  yüklü 

ekosistemlərdə  (sıxlıq 1,3-1,8q/sm

3 

), hansı ki, torpağı çox kipləşdirir, Bac. 

idosus  rüşeymlərinin miqdarı dərinlik artdıqca azalır.  

Cədvəl 2.21