M ü n d ə r I c a t

2.7.2.  Alternativ   əkinçiliyin məqsədi   və əsas istiqamətləri 

Alternativ (bioloji) əkinçiliyi ənənəvi əkinçilikdən dəqiq sərhədləşdir-

mək kifayət qədər mürəkkəbdir.Onlar arasında axıcı keçid mövcuddur. Buna 

baxmayaraq alternativ (bioloji) əkinçiliyin məqsədini aşağıdakılara ayırmaq 

olar:  torpaq  münbitliyini  saxlamaq  və  yüksəltmək;  təbii  ətraf  mühiti  qoru-

maq; aqroekosistemlərdə enerji axını və maddələr dövranını aktivləşdirmək; 

alınan məһsulun maddi - və enerji tutumunu azaltmaq; enerji ehtiyatına qə-

naət  etmək;  istehsal  olunan  məhsulun  keyfıyyətini  artırmaq  nəzərdə  tutul-

muş məhsulun istehsalı; aqroekosistemlərin davamlılığının təmin olunması. 

Üzvi əkinçilik: bu prosesdə mineral gübrələrin və pestisidlərin tətbiqi 

azaldılır və ya aradan götürülür. ABŞ-da geniş yayılıb. Üzvi əkinçiliyin tət-

biqi təbii ehtiyat-ların rasional ifadəsini təmin edir; əlverişsiz şəraitdə qarğı-

dalı və soyanın məhsuldarlığının bəzən artmasına səbəb olur; təbii enerjinin 

taxıl becərmədə effektiv istifadəsini təmin edir; lakin bu zaman əmək sərfi 

artır (12-20%), əmək istehsalı qabiliyyəti 22-95% azalır, məhsuldarlıq aşağı 

düşür (taxıl da 43%-ə qədər). 

ABŞ-da üzvi əkinçilikdə paxlalı bitkilərin növbəlı əkinləri N-a yüksək 

tələbatı  olan  bitkilərlə  əvəz  olunur.  Torpağı  disksiz  əkilir,  alaq  otları  ilə 

mübarizə növbəlı əkinlərdə olan bitkilərdə eləcə də aralıq bitkilər, cərgəarası 

örtük bitkilərin hesabına aparılır. 

Zərərvericilərdən  bitkilərin  entornofaqlar  qoruyur:  zlatoqlaska,  trixo-

qramma,  yırtıcı  gənələr (fıtoseyuyus), eləcə də biopreparatlar. Belə ki, pər-

dəqanaqlılara qarşı bakterial ştamnı Bacillus thurigiensis işlədilir, hansı kı, 

əksər sənaye preparatlarında akltiv komponentdir. Kolorada böcəyinə qarşı 

göbələk preparatı boverin işlədilir, tərkibinə Beaveria bassiana göbələyi da-

xildir. Zərər vericinin orqanizminə göbələk düşdükdə boveritsin və tsiklode-

pepsipeptid zəhəri ifiraz edir. 

İnsektisidlər-bitgi mənşəlı olanlar; pərdə qanadlılara qarşı istifadə olu-

nur; xəstəliklərə qarşı bitgi tərkibi və zəif zəhərlı pereparatlar tətbiq olunur. 

Üzvi  əkinçilikdə  mineral  azot  gübrələri  yüksək  keyfiyyətli  üzvi  gübrələrlə 

(peyin, kompost, yaşıl gübгə) əvəz olunur.