M ü n d ə r I c a t

 

ġəkil 6.3.  Yamacda terrasların əsas xarakteristikaları. 

H – ağacların orta hündürlüyü, m; h – terrasın yol yatağının vertikal kəsiyinin də-

rinliyi, m; B

t 

- terrasın yol yatağının horizontal kəsiyinin eni, m; α – yamacın dikliyi, 

dərəcələrlə; L

k.k.

 – ―külək kölgəsi‖nin uzunluğu, m; L

t.a. 

– terraslar arası məsafə, m.   

    

Suvat terraslarında meşə zolaqları yaradarkən onları elə yerləşdirmək 

lazımdır ki, su axınları çay  yatağında toplanmış lili  yuyub aparsın və nəti-

cədə evtroflaşma prosesinin qarşısı alınsın.   

Sahillərin sanitar-gigiyenik vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, biogenlərin 

utilizasiyası, suyun keyfiyyətinin  yaxşılaşdırılması, sahillərin  yuyulmasının 

qarşısının  alınması  və  sahil  xətti  boyunca  abraziyalar  (çayın  yatağı  və 

yamacın  dikliyi  olduğu  yerin  növündən  asılı  olaraq,  onun  eni  15  metrdən 

100 metrədək dəyişir) üçün çay yatağının hər iki tərəfində məcrasahili meşə 

əkinləri yaradılır. 

Fəaliyyətdə olan tövsiyyələrə uyğun olaraq (―kiçik çayların su müha-

fizə  zonalarının mühafizə  meşə əkinləri sisteminin  yaradılması‖, 1988) çay 

məcrası  əkinləri  məcranın  sahillərinin  vəziyyətindən  asılı  olaraq  formalaş-

dırılır (cədvəl 6.8).  

Beləliklə, biogen elementlərin dağınıq axınlarının sahə mənbələrindən 

tənzimlən məsi və onların utilizasiyası üçün sutoplayıcılarda EMBS yaradıl-

malıdır. Belə sistemlər  meşə əkinlərinin aşağıdakı  növlərini özündə birləş-

dirir:  axını  tənzimləyən,  yarğan-qobu  ətrafı  və  çay  sahili  meşə  zolaqları; 

dərə (qobu) əkinləri; çay vadilərinin ətrafında və çay yatağının üstündə ter-

---

511 

 

raslarda; çay yatağı meşə zolaqları; meşə və çay məcrası əkinləri. Lazım ol-

duqda onları sadə hidrotexniki qurğularla birlikdə yaradırlar.