M u n darij a

bo‘lishni o‘lchashdan foydalanib, bolalarga o‘rgatish kerak. 
Uch, besh, ettita teng qismga qanday bo‘lish kerak? Juda oson. Bolalarga shartli 
o‘lchov bilan o‘lchashni o‘rgatishda o‘lchov buyumga (xususiy holda qog‘oz varag‘iga) 
uch marta ham, besh marta ham, etti marta ham joylashish hollari bo‘ldi, albatta. Bolalar 
varaqning uzunligi bo‘yicha o‘lchovni qo‘yib borar ekanlar, har gal o‘lchov tugagan 
joyga qalam bilan nuqta qo‘yadilar, so‘ngra shu nuqtadan o‘lchovni yana qo‘yadilar va 
h.k.
Biz qog‘oz varag‘ini buklab, shu bukilgan chiziq bo‘yicha qirqib, uch, besh yoki 
etti shuningdek, ikki, to‘rt, olti, sakkiz va h.k. qismga ega bo‘lamiz. 
Har xil qismlarning kattaliklarini taqqoslash muhim. Bolalar ushbu savollarga qiziq 
– qiziq javoblar berishadi: ―Sen nima deysan. Yettidan bir qism kattami yoki uchdan bir 
qismmi?‖. Ko‘pincha bunday javob berishadi: ―Albatta, ettidan bir katta‖. Biz bolalarga 
ko‘rsatadigan va bolalarning o‘zlari qo0oz varaqlarini (bunda hamma varaqlar teng) 
uchta, beshta va ettita teng qismga bo‘lishga oid mashg‘ulotda biz bolalardan uchdan 
birni va ettidan birni ko‘rsatishni, qaysi varaq katta ekanini taqqoslab aytishni so‘raymiz. 
Bunda farq anchagina bo‘lsa ham, bolalar bunda xato qilmaydilar, ular uchdan bir ettidan 
birdan katta ekanini to‘g‘ri aniqlaydilar. 
Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarning olgan bilimlari o‘yinlarda va o‘yin –
mashqlarda puxtalanadi. Masalan, ―Qog‘irchoqni kiyintir‖ o‘yinida ularga 
qo‘g‘irchoqning balandligini o‘lchash va rangli qog‘ozdan unga mos uzunlikda ko‘ylak 
bichish taklif qilinadi. Bolalarga kitoblarni yamash uchun tayyorlash topshirig‘ini berish 

---

mumkin. Ular qog‘oz varag‘i o‘lchovini olishadi. Bola varaqni o‘lchaydi va qancha 
zagotovka tayyorlash mumkinligini aytadi, shundan keyin ularni qirqadi. 
Nazorat savol va topshiriqlari: 
1.Maktabgacha tarbiya yoshidagi har xil yoshdagi guruhlarda buyumlarning o‘lchami 
bilan tanishtirish (mashg‘ulotlardan qismlar ko‘rsatish). 
2.Bolalarni kattalikni o‘lchashga o‘rgatish 
3.Har xil yoshdagi guruhlarda bolalarni buyumarning o‘lchamlari bilan tanishtirish 
uchun didaktik o‘yinlardan foydalanish. 
4.Bolalar bog‘chasida mashg‘ulotlar o‘tkazish uchun material tanlashga qo‘yiladigan 
talablar.