M. Z. Islomova farmatsevtika ishini tashkil qilish

5.3. Dorixonada tayyorlanadigan dori vositalari sifatini nazorat
qilish
Dorixonada tayyorlanadigan dori vositalarining sifati standart 
talablariga mos bo‘lishi eng dolzarb masalalardan biridir. Bunga erishish 
mumkin bo‘lgan yoMlardan biri tayyorlangan dori vositalari sifatini 
ta’minlash va nazorat qilishdan iborat.
0 ‘zbekiston Respublikasi SSV ning 2002-yil 
29-dekabr 583-sonli 
buyrug‘i “Dorixona muassasalarida tayyorlangan dori turlarining sifatini 
baholash bo‘yicha qo‘llanma”ni tasdiqlash to 'g ‘risidadir. Bu qoMlanma 
dorixona muassasalarida tayyorlanadigan, qadoqlanadigan dori turlarining 
sifatini baholash va yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan og‘ish me’yorlarini 
belgilaydi hamda dorixona muassasalarida ko‘rsatma sifatida foydalaniladi.
Dorixonalarda dori vositalarining sifatini nazorat qilish ishlarini olib 
borish uchun nazorat - analitik xonalari tashkil etiladi. Nazorat - analitik 
xonalarida analitik stollar bo‘lib, ular kerakli tartibda jihozlangan boiishi 
shart. Stollar oldida aylanma vertushkalar ularda esa shtanglaslar, 
shtanglaslarda kerakli reaktivlar bo‘ladi. Stollarda byuretkalar va zarur 
bo‘lgan eritmalar turishi shart. Bundan tashqari, davlat farmakopey asi ning 
oxirgi nashri va boshqa me’yoriy hujjatlar boMishi lozim.
Dorixonada tayyorlangan dori vositalari sifatini nazorat qiluvchi 
farmatsevt-analitik, farmatsevt-texnologlarning huquq va burchlari: 
dorixonada tayyorlangan dorilar sifatini nazorat qilish; 
dori vositalaridan bo'shagan shtanglaslami o ‘z vaqtida to‘ldirib 
turish;
assistentlar xonasida dori 
vositalarining amalda 
belgilangan 
qoidalarga binoan to‘g‘ri saqlanishini ta’minlab turish; 
qadoqlovchilarning ish jarayonlariga rahbarlik qilish; 
qadoqlovchilarning vazifalarini taqsimlab berish.
Dorixonada tayyorlangan dorilar sifatini oshirishni ta’minlaydigan 
quyidagi omillarga alohida e’tibor berish kerak:
- dori vositalarini qabul qilish jarayonida ularni diqqat bilan tekshirib, 
sifat yuzasidan shubha tug‘ilsa nazorat-analitik laboratoriyasiga 
yuborish;
- amaldagi buyruqlar, talablarga muvofiq dorixonada sanitariya va 
farmatsevtika tartiblariga rioya qilish;
75

---

- ishlab chiqarishda ishlatiladigan apparat, asbob-uskunalarning aniq, 
to‘g‘ri ishlashini ta’minlash;
- dorixonada dori vositalarining fizik-kimyoviy xossalarini yaroqlilik 
muddatini 
e’tiborga olib, 
muayyan shart-sharoitlarda 
saqlash 
( 0 ‘zbekiston Respublikasi SSV ning 2000 y¡1 10 martdagi 109-sonli 
buyrug‘i ‘‘Dori vositalari, tibbiyot buyumlarining yaroqlilik muddati 
to‘g‘risida”);
- dori moddalari bilan to‘ldirilgan shtanglaslardagi vorliqlarda tegishli 
yozuvlarning boiishini nazorat qilish;
- dorixonaga 
kelgan 
retseptlar 
yoki talabnomalarning 
to‘g‘ri
rasmiylashtirilganini tekshirish va dorilarni tayyorlash texnologiyasi 
qoidalariga amal qilish.
Yakka tartibda tayyorlanadigan dori vositalari, tez buziluvchi va 
turg‘un bo'lmagan preparatlar, konsentratlar, yarim fabrikatlarni sifat va 
miqdorini nazorat qilish O ‘zbekiston Respublikasi SSV ning 2000-yil 21- 
aprelda tasdiqlangan dorixona sharoitlarida tayyorlanadigan dori vositalari 
sifatini 
yaxshilash 
to‘g‘risidagi 
195-sonli 
buyrug‘iga 
muvofiq 
dorixonalarda tayyorlanadigan dori vositalarining sifatini 
nazorat 
qilishning quyidagi turlari mavjud: yozma, organoleptik, og‘zaki, fizikaviy 
va kimyoviy nazorat. Bundan tashqari, qabul qilish nazorati ham mavjud. 
Qabul qilish nazoratida dorixonaga kelib tushgan dori vositalarining 
qadoqlanishi, markirovkasi va tashqi ko'rinishi tekshiriladi. Agar shubha 
tug‘ilsa, bu dori vositasi nazorat tahlil laboratoriyasiga jo ‘natiladi.