Yaroqlilik m uddati
- tayyor dori vositasi me’yoriy tahlil hujjatlari
talablarining barcha ko’rsatkichlari bo‘yicha sifat muvofiqligiga kafolat
beradigan vaqtning muddatidir. Bundan tashqari, saqlash muddatiga
muvofiq markirovkada saqlash muddatining tugashi haqida ko‘rsatmasi
bo’lishi kerak.
Dorixona assortimentidagi dori vositalari, tibbiy buyumlar va boshqa
tovarlar aksariyati uchun oxirgi va kafolatli yaroqlilik muddatlari
belgilangan.
179
Dori vositalari yetkazib berishning alohida shart-sharoitiarida qolgan
yaroqlili muddatlari belgilangan bo‘lib, ularga muvofiq ishlab chiqaruvchi
omboridan jo ‘natish
vaqtida
etiketkasida
ko‘rsatilgan
yaroqlilik
muddatining 80% qolishi, maxsus yaroqlilik muddati qisqa bo‘lgan
bakteriya preparatlari uchun 50% kam bo‘lmasligi kerak.
Yuqoridagi dori vositalarini dorixona omborlaridan chakana savdo
shaxobchalariga va davolash-profdaktika muassasalariga jo ‘natishda
qolgan yaroqlilik muddatining 60%, bakteriya preparatlari uchun esa
etiketkada ko‘rsatilgan yaroqlilik muddatidan 40% kam bo‘lmasligiga
ahamiyat beriladi.
Yaroqlilik muddati qancha qolganligini seriya raqamidan ham
aniqlash mumkin.
Seriya
- bitta texnologik jarayonda yoki bir qator ketma-ket
texnologik jarayonlarda olingan aniq dastlabki ashyo miqdori, qadoqlash
materiallari yoki yarim mahsulotlarni qayta ishlab chiqilganda, sifatning
xosligi bir xillik bo‘lgan tayyor mahsulot (dori vositasi)ning aniq miqdori.
Seriya raqami arab raqamlarida birga qo‘shilgan holda belgilanadi.
Bunda oxirgi to‘rtta raqam ishlab chiqarilgan oy va yilni belgilaydi. Oxirgi
to‘rtta raqamdan oldingilari esa ishlab chiqarilgan seriya raqamlari
hisoblanadi (raqamlar o‘lchami 5 mm dan ko‘p bo‘lmasligi kerak).
Saqlash muddati seriya raqamlari rim raqamlarida (arab raqamida
ham bo‘lishi mumkin) belgilanganda oy ko‘rsatilib, arab raqamlarida esa -
ikkita oxirgi raqamlar yilni ko‘rsatadi. Yaroqlilik muddatlarini qo‘yidagi
variantlarda ko‘rsatilishi mumkin: “yaroqlilik muddati X.02” yoki “X.02.
gacha”.
Barcha ishlab chiqaruvchilardan keltirilayotgan mahsulotlar - SSV
ning Dori vositalari va tibbiy texnika sifatini nazorat qilish Bosh
boshqarmasi sinov laboratoriyalari va boshqa vakolatli organ tomonidan
majburiy nazoratdan o‘tkaziladi. Bular Farmatsevtika bozori muomaladagi
dori vositalarining quyidagi sifat tartibi asosida reglamentga solinadi:
- “Mahsulotlar va xizmatlarni sertifikatlashtirish to‘g ‘risida”gi
0 ‘zbekiston Respublikasi 1993-yil 28-dekabr qonuni;
- 0 ‘zbekiston Respublikasi SSV ning «Dori vositalari sifatini yaxshilash
to‘g‘risida» 1999-yil 15-mart 163-sonli buyrug‘i.
- 0 ‘zbekiston Respublikasi SSV ning 2002-yil 8-aprel 162-sonli
buyrug‘i bilan tasdiqlangan «Dori vositalari sifat standard». Tarmoq
standard;
- 0 ‘zbekiston Respublikasi SSV tomonidan 2002-yil 29-dekabrda
tasdiqlangan «Dori vositalarini sertifikatlashtirish qoidalari».
180
Sertifikatlashtirish vaqtida hamda saqlash jarayonida aniqlangan
sifatsiz dori vositalariga nomuvofiqlik bayonnomasi rasmiylashtiriladi va
3 kun ichida buyurtmachiga (ishlab chiqaruvchiga), 0 ‘zstandart
agentligiga va SSV Dori vositalari va tibbiy texnika sifatini nazorat qilish
Bosh boshqarmasiga xat orqali bildiriladi. Sifatsiz dori vositalari
belgilangan tartibda yo‘q qilinadi.
Laboratoriya tahlillari yoki oxirgi ekspertiza xulosasidan keyin tovar
saqlash boMimlariga beriladi.
Dori vositalari va tibbiyot buyumlarini saqlash xonalari o‘z tuzilishi,
tarkibi, maydon oichamlari va jihozlanishi jihatdan amaldagi me’yoriy
texnik va litsenziyalash xujjatlarida dorixona omborlari va dorixonalariga
keltirilgan hamma talablariga javob berishi kerak. Xonalarning tuzilishi,
ekspluatatsiya va jihozlanishi dori vositalari va tibbiyot buyumlari butligi,
fizik - kimyoviy xossalarini saqlab berishni ta’minlashi zarur. Buning
uchun xonalar qo'riqlash va tegishli yong‘inga qarshi vositalar bilan
ta’minlanadi.
Dori vositalarini xonalarda, stellajlarda, zavod taralaming standart idish
tagliklarida, tovar tagliklarida, elevator stellajlarining tarasida (mayda
tovarlar) mumkin. Stellajlar tashqi devordan 0,6-0,7 m uzoqlikda, tomdan
0,5 m poldan 0,20 m, uzoqlikda joylashgan boMishi kerak. Stellajlar
orasidagi masofa tovarlar oldiga bemalol kelishni ta’minlab beradigan va
0,75 m kam bo‘masligi, stellajlar oraligM yoritilgan bo‘lishi kerak.
Saqlash xonalari toza boMishi, ular sanitariya-gigiena qoidalariga
rioya qilgan holda tozalanadi.
Tayyor preparatlarni stellajlarda, javonlarda, shkaflarda saqlanashi
quyidagi talablarini bajarish kerak:
-dori vositalarni etiketkasi (markirovkasi) tashqariga qilib amalga
oshiriladi;
-dori vositalari yonida ularning nomi, seriyasi, saqlash muddati,
miqdori belgilangan stellaj kartalari o‘matiladi. Karta qalin qog‘ozda
chop etiladi. U har bir yangi keltirilgan seriyaga keyinchalik o‘z vaqtida
tarqatishni nazorati uchun yurg‘iziladi.
Saqlash
boMimlarida saqlash
muddatlari
bo'yicha kartoteka
yurg'iziladi. Saqlash muddatlari o‘tib ketgan preparatlar, tahlil natijalari
kelguncha boshqa dori vositalardan alohida, saqlanadi.
Dori vositalari va tibbiyot buyumlaming joylashuv hisobi uchun
belgilangan qoidalarga asoslangan holda kompyuter dasturlari va
texnologiyalaridan ham foydalanilmoqda.
181
Saqlash boMimlardan tovarlami berish dorixona va davolash-
profilaktika muassasalari, boshqa sotib oluvchi tashkilotlar tomonidan
berilgan buyurtmalarga binoan amalga oshiriladi.
Buyurtma-talabnomalar 1-2 nusxada (ikkinchi nusxasi dorixonada
kirimni nazorat qilish uchun qoladi) alohida har bir boiimga yoziladi.
Buyurtma-talabnomada dori vositalar nomi, o'lchov birligi va talab
qilinadigan miqdori ko‘rsatiladi. Zaharli va giyohvandlik vositalari
hamda etil spirti uchun miqdori so‘z bilan ko'rsatilgan holda alohida
talabnomalar yoziladi.
Omborxonaga kelib tushgan hamma talabnomalar qayta ko‘rib
chiqiladi va kerak holda ayrim o'zgartirishlar kiritiladi. Bunda dorixona
omborida dori vositasini mavjudligi, uni yetkazib berishning bir tekisligi,
xizmat qiluvchi davolash-profdaktika muassasalarining ixtisosi, ulardagi
o'rinlar soni inobatga olinadi.
Respublikaga yoki viloyatlarga cheklangan miqdorda keladigan dori
vositalari va tibbiyot buyumlari tegishli koeffitsientlar bo‘yicha
taqsimlanadi. Tarqatish koeffitsienti - aniq dorixona tomonidan xizmat
qiluvchi hudud bo'yicha Statistik ko‘rsatkichning (kasallar soni, o‘rinlar
miqdori) dorixona ombori bilan xizmat ko‘rsatuvchi hududlarlardagi shu
ko'rsatkichining umumiy soniga nisbati.
Har bir dorixona yoki davolash-profilaktika muassasalari bo‘yicha
hamma dori vositalari nomlari buyurtma-talabnomalarni qayta ko‘rib
chiqish va o'zgartirishlar asosida saqlash bolimlarida yig‘iladi. tovar yuk
xatlari bilan solishtiriladi va ekspeditsiya bo‘limiga beriladi.
Ekspeditsiya bo‘limida tibbiyot tovarlarining qadoqlanishi amaldagi
qoidalariga rioya qilgan holda bajariladi. Tovarlar qadoqlanishi
buyurtmaning xajmiga qarab ombor bo'limlarida konteynerlarning har xil
gabaritli yashiklarda amalga oshiriladi. Bunda ekspeditsiya bo‘limi
tovarni joylarning miqdori bo‘yicha qabul qiladi. Ekspeditsiya bo‘limida
qadoqlovchi tovarni qadoqlashda qo‘shimcha qilinadigan varaqaniing
ikkita nusxasini to‘lg‘izadi va imzolaydi, bitta nusxasi yashikga qo'yiladi.
Ikkinchi nusxasi esa yuk xati bilan eskpeditsiya bolimida qoladi.
Tovarlarning omborxona bo'yicha hamma boMimlardagi harakati
tovarlarning hisobga olish va nazorat qilinishini ta’minlaydigan amaldagi
xujjatlarga rioya qilgan holda olib boriladi. Omborxonaning moddiy
javobgar shaxsi buxgalteriya xujjatlarini rasmiylashtirishni belgilangan
tartibi asosida tovarlarning kirimi va chiqimini, albatta, belgilashi kerak.
Tovarlarni jo ‘natish sanasi, preparatning nomi (dori shakli va
dozasini), yetkazilgan miqdor, berilgan preparatning narxi, qiymati,
182
ta’minotchining
va
oluvchining
nomi
va
manzili,
muvofiqlik
sertifikatining raqami va berilgan sanasini aniqlab beradigan xujjatlar
bilan birgalikda yetkazib beriladi.
Dori vositalarini yuk jo ‘natishdagi javobgar shaxslarga quyidagilar
yuklatiladi:
dori vositalari va tibbiy buyumlarning har bir buyurtmani
belgilangan holda kuzatuv hujjatlar bilan ta’minlab berish;
tovar-kuzatuv hujjatlarida hamma zarur axborotni mavjudligini
nazorat qilish;
dori vositalari va tibbiy buyumlami tashish jarayonida butligi, fizik
- kimyoviy xususiyatlari buzilmasini ta’minlash.
Omborxonadan tovarni olib ketish uchun maxsus ruxsatnoma bilan
rasmiylashtiriladi. “Tovar moddiy boyliklarni olib chiqish uchun
ruxsatnoma” ekspeditsiya bo‘limida tovarlar yuklatilgan va ko‘chirgich
qog‘oz orqali ikkita nusxada yozilgandan so‘ng beriladi. Ikkinchi nusxasi
oluvchining imzosi bilan ekspeditsiya bo’limida qoladi. Ruxsatnoma
faqat berilgan kunida o‘z kuchiga ega.
Dostları ilə paylaş: |