Mahalla va oila

salomatligini mustahkamlash, oila a’zolari dam olishini tashkil etish 
funksiyasidir.
Bu funksiya keyingi yillarda yanada muhim ahamiyat kasb 
etmoqda.
 
Oilaning felitsitologik
 
funksiyasi. 
Hozirgi zamon oilasining tobora ahamiyati ortib borayotgan 
funksiyalaridan biri uning felitsitologik funksiyasidir (italyancha “felitsite”-baxt). 
Shaxsiy baxtga erishishga intilish oilaviy munosabatlar tizimida ko‘p jihatdan 
hal qiluvchi bo‘lib bormoqda. Baxt nima o‘zi? Hozirgi zamon oilasi o‘z 
a’zolarining baxtini ta’minlashda qanday rol o‘ynaydi? Baxtga intilish har bir 
inson uchun tabiiydir va ayni shu baxtga intilish ularni oila qurishga undaydi. 
Inson o‘ziga ato etilgan baxtning to‘rtdan uch qismini oiladan, choraktaga 
yetar-yetmas qismini boshqa narsalardan topadi. Oilada er-xotinning bir-birini 

---

34
to‘liq tushunishini - ularning o‘zini baxtli his qilishlarini ta’minlaydi. 
Shuningdek, o‘zidagi mavjud tabiiy-ijodiy imkoniyatlar (iqtidor)ni ro‘yobga 
chiqarish, jamiyat va oila doirasida sarflash ham insonga o‘zini baxtli his qilish 
imkonini beradi. Keyingi vaqtlarda insonning imkoniyatlari ortgan sari uning 
baxtga intilish darajasi ham ortib bormoqda.
 
Oilaning regulyativ
 
funksiyasi. 
Oilaning regulyativ funksiyasi oila a’zolari o‘rtasidagi o‘zaro 
munosabatlarni boshqarish tizimini, shuningdek birlamchi ijtimoiy nazoratni, 
oilada ustunlik va obro‘ni amalga oshirishni o‘z ichiga oladi. Bunda kattalar 
tomonidan yosh avlodni nazorat qilish va ularni moddiy hamda ma’naviy 
tomondan qo‘llab-quvvatlash nazarda tutiladi. O‘tgan zamonlarda oilaning 
boshqarish funksiyasi ma’lum darajada rasmiy tarzda belgilab ham qo‘yilgan. 
Unga ko‘ra oilada kim oila bo‘lishligi, uning obro‘si va ustunligi qayd etilgan va 
oilaning shu a’zosi (asosan ota) butun umri davomida o‘z farzandlari va oila 
a’zolari xatti-harakati, xulqi uchun javobgar bo‘lgan. Ota-onasiga 
bo‘ysunmaganlarni jazolash hollari ham nazarda tutilgan. 
Shu bilan birga oilaning boshqaruv funksiyasi oila a’zolarining xulqi, 
mas’uliyati, majburiyati kabilarni ham boshqarishni, nazorat qilishni o‘z ichiga 
oladi. Odam oila qurganidan so‘ng albatta uning ijtimoiy mavqei o‘zgaradi. 
Endi u “uylanmagan yigit”, “turmushga chiqmagan qiz” emas, balki “oilali” 
odamdir. Shunga ko‘ra u o‘zining xatti-harakatlari, xulqini ham oilali odamga 
xos tarzda qaytadan ko‘rib chiqadi. Oila qurish tufayli uning mas’uliyati ortadi. 
Erning va xotinning xulqi ham endi o‘ziga xos boshqariladi.