MahirəNərimanqızı

Yüklə 4,11 Mb.

1 ... 442 443 444 445 446 447 448 449 ... 884

www.elmler.net

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

Ümumi psixologiya.

Psixologiya

121

Deməli, müəyyən dinamik stereotipin əmələ gəliməsi və

ya pozulması ilə əlaqədar olan sinir prosesləri, hisslərin

fizioloji əsasını təĢkil edir. Hiss və emosiyaların əmələ

gəlməsində və cərəyan etməsində ikinci siqnal sistemi xüsusi

rol oynayır. Çünki hər hansı emosional halı elə sözün köməyi

ilə də yaratmaq olar.

Beləliklə beyin qabığında və qabıqaltı sahədə baĢ verən

sinir prosesləri, hiss və emosiyaların fizioloji əsası hesab

olunur.

Psixologiya tarixində hiss və emosiyaların əmələ

gəlməsi haqqında müxtəlif nəzəriyyələr mövcud olmuĢdur.

Bunlardan Ceyms-Lange, Kannon-Bard nəzəriyyələrini və

S.ġixterin konsepsiyasını qeyd etmək olar.

Ġnsanın emosional və hiss halına simpatik və

parasimpatik sinir sistemi nəzarət edir.

DalaĢarkən və ya qorxuya düĢüb qaçarkən simpatik

sistem insan orqanizmində müəyyən dəyiĢikliklər etməklə

(məsələn: qan təzyiqi artır, qanın laxtalanma dərəcəsi yüksəlir,

tərləmə artır və s.) onu düĢdüyü vəziyyətə hazırlayır və enerji

dolu qanı bütün hüceyrələrə göndərir. Belə bir təhlükəli

vəziyyət aradan qalxdıqdan sonra parasimpatik sistem öz

funksiyasına baĢlayır və insanın fizioloji durumunu

normalaĢdırır.

Adi vəziyyətdə müəyyən duyğu və emosiyaların,

təhlükəli vaxtlarda isə qorxu və qəzəb emosiyalarının

müĢayəti ilə yaĢayırıq. Ġnsan oğlunun ətrafıyla etdiyi çoxəsrlik

davadan, vuruĢmadan salamat çıxmasına bu iki sistem yardım

etmiĢdir. Deməli, emosiyalar orqanizmin düĢdüyü vəziyyətə

uyğunlaĢmasını təmin etməklə, insan həyatının davam

etməsində önəmli rol oynayır.

Hisslər əsasən 3 mühüm funksiyanı yerinə yetirir:

siqnal, tənzimetmə və kommunikativ funksiya. Bu funksiyalar

ümumilikdə insanın ətraf aləmi düzgün əks etdirməsinə və ona

uyğunlaĢmasına xidmət göstərir. Biz emosiyaların köməyi ilə

Yüklə 4,11 Mb.

Dostları ilə paylaş:

1 ... 442 443 444 445 446 447 448 449 ... 884