MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

118 

118 

tələblərdəndir. 

 

IV 13.2. Hisslərin xarici ifadəsi və əsas keyfiyyətləri 

 

Hisslərin  xarici  ifadəsi.  Biz  ünsiyyətdə  olduğumuz 

adamları 

hansı 

hisslər 

keçirdiklərini 

onların 

sifət 

cizgilərindən,  bədən  hərəkətlərindən,  səsindən  aydın  duya 

bilərik.  Adətən,  insanın  razı  və  narazı  olmasını,  sevinc  və 

kədərini, narahatlığını, pərt olmasını, utanması və qorxmasını 

və  s.  onun  sifət  cizgilərində,  bədənin  ifadəli  hərəkətlərində, 

eləcə də səsində əks olunur. 

Hər Ģeydən əvvəl insanın nə kimi hisslər keçirməsi onun 

tənəffüs  və  qan  dövranı  üzvlərinin  fəaliyyətində  xarici 

ifadəsini tapır. Qorxu hissi keçirən adamın sanki nəfəsi kəsilir, 

lazımi  sözləri  tapıb  deməkdə  çətinlik  çəkir.  Sevinc  hissi 

keçirdikdə isə tamamilə baĢqa cür nəfəs alır. 

Ġnsanın  hansı  hissləri  keçirməsi  qan  dövranında  daha 

aydın  təzahür  edir.  Beləki  adam  utandıqda,  pərt  olduqda 

üzünün rəngi qızarır, qorxduqda isə ağarır. 

Ġnsanın  nə  kimi  hisslər  keçirməsi  əsasən  onun 

mimikasında və intonasiyasında daha aydın əks olunur. 

Bunlarla  yanaĢı,  insanın  keçirdiyi  hissləri,  onun 

bədəninin  ifadəli  hərəkətlərindən  –  pantomimikasından  da 

baĢa  düĢmək  mümkündür.  Adətən,  balet  tamaĢaları  zamanı 

artist bir kəlmə söz iĢlətmədən bədəninin ifadəli hərəkətləri ilə 

keçirdiyi müvafiq hissləri təzahür etdirir. 

Nəhayət,  insanın  keçirdiyi  hisslər  onun  nitqində  də  öz 

ifadəsini  tapa  bilir.  Ġnsan  müəyyən  hadisəyə  münasibətini 

nitqinin  intonasiya  tərzi  ilə  ifadə  edə  bilir.  (Məsələn,  necə? 

sözünü  müxtəlif  intonasiya  ilə  ifadə  etməklə).  Beləliklə 

mimika,  pantomimika,  jestlər,  intonasiya,  kinesika  və 

proksimika  qeyri-verbal  ünsiyyət  vasitəsi  kimi  emosiyaları 

təzahür etdirir.