MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

324 

324 

materiallarını  Ģagirdlərin  səmərəli  Ģəkildə  öyrənmələrinə 

imkan  yaradır.  Belə  tələblərdən  biri  fikri  istinadların,  mətnin 

quruluĢ  «vahidinin»  qabarıq  Ģəkildə  verilməsidir.  Bu  tələbə 

görə təqdim edilən təlim materialının əsas cəhətlərini qabarıq 

Ģəkildə  nəzərə  çarpdırmaq  lazımdır.  Material  elə  tərtib 

olunmalıdır  ki,  əsas  cəhətləri  bir-birindən  dərhal  fərqlənə 

bilsin, onları birləĢdirmək, qruplaĢdırmaq və ümumiləĢdirmək 

mümkün olsun (A.A.Smirnov). 

Öyrənmənin  müvəffəqiyyətinə  təsir  göstərən  xarici 

amillərdən  biri  də  təlim  materiallarının  çətinlik  dərəcəsidir. 

Öyrənmənin  səmərəliliyinə,  onun  sürətinə  və  düzgünlüyünə 

bu amilin böyük təsiri vardır. 

Materialın  çətinliyi  onda  olan  informasiyaların  mək-

təblinin  idrak  imkanlarına  müvafiq  olmaması  ilə    müəyyən 

edilir.  Materialın  ayrı-ayrı  ünsürləri  arasında  əlaqənin  zəif 

olması, onun bir tərkib hissəsinin özündən sonra gələn tərkib 

hissəsini  ətraflı  aydınlaĢdıra  bilməməsi,  səbəb-nəticə 

əlaqəsinin  pozulması,  ardıcıllığın  itməsi,  mətn  daxilində 

qayda  və  tərifləri  üzə  çıxarmaq  imkanı  verən  ümumiləĢ-

dirmənin zəif olması materialın çətinlik dərəcəsini artırır. Ona 

görə  də  bu  cür  materiallar  Ģagirdlər  tərəfindən  çətin 

mənimsənilir. 

Təlim  materialının  öyrənməyə  təsir  edən  əsas 

xüsusiyyətlərindən  biri  də  onun  əhəmiyyətidir.  Materialın 

əhəmiyyətlilik  dərəcəsi  müxtəlif  sahələrlə  bağlı  ola  bilər. 

Material,  ola  bilsin  ki,  Ģagirdlərə  təqdim  edilmiĢ  digər 

materialları mənimsəmək, qarĢıda duran məsələni həll etmək, 

yeni məlumatlar əldə etmək, Ģagirdlərdə Ģəxsiyyətin bu və ya 

digər  keyfiyyətlərini  formalaĢdırmaq  və  s.  baxımından 

əhəmiyyətli  olsun.  Bunların  hamısında  materialdan  insanın 

faydalanması  nəzərdə  tutulur.  Əgər  verilmiĢ  təlim  materialı 

heç  cür  faydalanmağa  imkan  vermirsə,  onun  öyrənilməsi  də 

bir  o  qədər  səmərəsiz  olacaqdır.  Çox  vaxt  dərsliklərdə  və  ya 

Ģagirdlərə  təqdim  olunan  əlavə  ədəbiyyatdakı  materiallar  bu 

tələbə  cavab  vermədiyinə  görə  Ģagirdlər  tərəfindən  rəğbətlə 

---