MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

239 

239 

239 

239 

239 

239 

239 

239 

239 

tərbiyənin  təsiri  altında  zaman  və  məkan  qavrayıĢı  inkiĢaf 

edir. Lakin bu zaman qavrayıĢın həmin növlərinin inkiĢafı bir 

sıra çətinliklərlə müĢayət olunur. Kiçik məktəblilərin, xüsusilə 

I-II  sinif  Ģagirdlərinin  zaman  haqqında  təsəvvürləri  olduqca 

konkret  xarakter  daĢıyır.  UĢaqlar  yalnız  öz  həyatlarında  rast 

gəldikləri  zaman münasibətlərini bilirlər. Onlar  yalnız saatın, 

gündüzün, gecənin nə olduğunu bildikləri halda, sutkada neçə 

saat olduğunu, ayda, ildə neçə gün olduğunu dəqiq bilmirlər.  

Təlim  və  tərbiyənin  təsiri  altında  və  ümumi  inkiĢaf 

prosesində kiçik məktəblilərdə zaman və məkan  qavrayıĢının 

təkmilləĢməsi baĢ verir.  

Kiçik  məktəb  yaĢı  dövründə  uĢaqlarda  diqqətin 

inkiĢafında  da  özünəməxsus  dəyiĢiklik  baĢ  verir.  Psixoloji 

tədqiqatlar  göstərmiĢdir  ki,  kiçik  məktəblilərin  diqqəti  ilk 

gündən  seçici  xarakter  daĢımağa  baĢlayır,  daha  doğrusu, 

uĢaqların diqqəti onlar üçün daha çox əhəmiyyətli olan cisim 

və  hadisələrə  yönəlir.  Bu  baxımdan  birinci-ikinci  sinif 

Ģagirdləri  üçün  müəllimin  onların  diqqətini  yönəltdiyi  sahə 

əhəmiyyətlilik kəsb edir. 

Məktəb  təcrübəsi  göstərir  ki,  yeknəsək  xarakterli  iĢin 

yerinə yetirilməsi kiçik məktəblilərin yorğunluğuna, bu da öz 

növbəsində diqqətin yayınmasına gətirib çıxarır. Birinci-ikinci 

sinif  Ģagirdlərinin  diqqəti  yüksək  emosional  təəssürata  malik 

olmaları ilə bağlı olur. Ona görə də bu yaĢda uĢaqların diqqəti 

onlar üçün çox maraqsız, cansıxıcı görünən iĢlərdən asanlıqla 

yayınır.  Ona  görə  də  bu  dövrdə  Ģagirdlərin  diqqətini  əsas 

detallara nisbətən ikinci dərəcəli detallar daha çox cəlb edir. 

Kiçik  məktəb  yaĢı  dövründə qeyri ixtiyari  diqqət hələ 

nisbətən  üstünlük  təĢkil  etsə  də  ixtiyari  diqqət  əsaslı  Ģəkildə 

inkiĢaf  etməyə  baĢlayır.  Kiçik  məktəb  yaĢının  sonunda  -  IV 

sinifdə  diqqətin  həcmi  və  davamlılığı,  keçirilməsi  və 

mərkəzləĢməsi  demək  olar  ki,  əsasən  böyüklərdə  olan 

səviyyəyə  çatır.  Diqqətin  keçirilməsi  bu  dövrdə  hətta  orta 

hesabla böyüklərin diqqətlərinin keçirilməsindən yüksək olur. 

---