MahirəNərimanqızı

Майерс Д.
Социальная психология. – Питер, 1997, с. 377 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya 
209 
səlahiyyətli təĢkilatlar tərəfindən qrupun idarə olunmasının 
təĢkilini təmin edəcək rəsmi adam kimi nəzərdə tutulur. Lider 
isə qrupun Ģəxsi nüfuzu sayəsində bir çox və ya bütün 
üzvlərinin davranıĢına qeyri-rəsimi ölçülərlə təsir göstərməyi 
bacaran üzvlərindən biri kimi qeyd olunur.
Qeyd olunanlardan göründüyü kimi, «rəhbər» və «lider» 
anlayıĢının oxĢarlığı hər iki anlayıĢda qrup fəaliyyətinin 
təĢkilini həyata keçirməklə bağlılığında ifadə olunur. Fərqli 
cəhətlərinə gəldikdə, «rəhbər» rəsmi Ģəkildə təyin olunduğu 
halda, lider çox vaxt rəsmi Ģəkildə deyil, qrup üzvlərinin 
yüksək nüfuzunu qazanmaq ilə yaranır. Bir çox hallarda 
qrupun rəsmi rəhbəri qrup üzvlərinin nüfuzunu qazandığına 
görə eyni zamanda onun liderinə çevrilir. Belə olduqda həmin 
rəhbər rəsmi lider rolunu oynamaqla qrupun fəaliyyətini daha 
səmərəli Ģəkildə idarə etmək imkanına malik olur.
Bütün bunlara baxmayaraq rəhbərlik və liderlik müxtəlif 
sosial-psixoloji fenomenlər kimi xarakterizə olunur. Mü-
təxəssislərin fikrincə onların eyniləĢdirilməsi elmi cəhətdən 
səhv, praktik nöqteyi-nəzərdən isə zərərlidir.
Sosial psixologiyada rəhbər iĢçi və lider arasındakı 
aĢağıdakı fərqlər qeyd olunur (Ġ.V.Parıqin):
1.
Rəhbərlik rəsmi əsasda meydana çıxan müxtəlif sosial 
təĢkilat və qurumlarda məqsədyönlü xarakter daĢıyan sosial 
prosesdir. Liderliyə gəldikdə, o, qrupdaxili, Ģəxsiyyətlərarası 
münasibətlər əsasında spontan Ģəkildə əmələ gələn prosesdir. 
O, təĢkilatın əsasən psixoloji səviyyəsini əks etdirir. Rəhbər 
iĢçi rəsmi Ģəkildə təyin olunduğu halda, lider qeyri-rəsmi 
Ģəkildə irəli sürülür.
2.
Rəhbərlik adətən makromühitin baĢlıca tələbatlarına 
və mənafeyinə uyğun Ģəkildə formalaĢdırılır və həyata keçirilir. 
O, qrupda yerinə yetirilən iĢlərin vəziyyəti və qrup 
fəaliyyətinin nəticələri üçün qanun qarĢısında məsuliyyət 
daĢıyır. Liderlik isə spontan bir proses kimi qrup və onun 
üzvlərinin tələbat və mənafelərinə müvafiq olaraq meydana 

---