MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
81 
81 
81 
81 
81 
81 
81 
81 
81 
rol oynayır. Ġnsan heç də həmiĢə geniĢləndirilmiĢ sözlü 
formalarla fikirləĢmir, fikri bəzən sözü qabaqlayır. Əyani 
obrazlar, sxemlər təfəkkürün hissi-əyani komponentlərini 
tükətmir. Söz anlayıĢlar təfəkkür üçün əsas əhəmiyyət kəsb 
edir. 
AnlayıĢlar təfəkkürü – sözlü təfəkkürdür. Söz fikrin 
mövcudluq formasıdır, onun vasitəsiz ötürülmə imkanıdır. 
Fikir ancaq o zaman son formasını ala bilir ki, niyyət nitq 
simvollarında kodlaĢır. Fikrin nitqdə kodlaĢması ümumi idraki 
forması olmasını L.S.Vıqotski belə ifadə etmiĢdir: «fikir sözdə 
doğulur». Ona görə nitq təkcə ünsiyyət vasitəsi deyil, həm də 
təfəkkürün silahıdır. Söz – fikrin forması – təkcə 
mücərrədləĢmiĢ məna deyil, həm də əyani hissi təsəvvürdür. 
Fikri proseslərin əsas əməliyyatları. 
Fikri proseslər 
problem situasiyanın mövcudluğundan asılı olaraq baĢlayır və 
hansısa problemin həllinə istiqamətlən
iyaları subyek
tin 
təsəvvürlərində qeyri-adekvat, təsadüfi və qeyri-əsas 
əlamətlərlə verilib.
 
Daha adekvat dərk etmə təfəkkür qarĢısında duran 
məsələ həlli üçün, idrak prosesləri çoxlu əməliyyatlardan 
istifadə edir. 
Belə 
əməliyyatlara 
təhlil, 
tərkib, 
müqayisə, 
mücərrədləĢdirmə, ümumiləĢdirmə, konkretləĢdirməni aid 
edilir. Bütün bu əməliyyatlar təfəkkürün əsas əməliyyatlarının 
müxtəlif tərəflərinin vasitəli mahiyyət əlaqələrinin və 
münasibətlərinin açılmasına yönəlib. 
. Fikri proseslərin və ya fikri əməliyyatların 
motivlərinin – təhlil və tərkib (analiz və sintez) vasitəsi ilə bu 
əlamətləri aydınlaĢdırmaq mümkündür. 
Təhlil
– əĢyanın, hadisənin fikrən hissələrə, anlara, 
tərəflərə bölünməsidir. Tərkib təhlil vasitəsi ilə ayrılmıĢ, 
parçalanmıĢ tamı bərpa edir, mahiyyəti az və ya çox dərəcədə 
təhlil vasitəsi ilə açılmıĢ əlaqələri birləĢdirir. 
Təhlil problemi hissələrə bölür, tərkib yeni əsasda onu 

---