www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 79
79
79
79
79
79
79
79
79
Təfəkkürdə obrazlar nitqin funksiyasını yerinə yetirirlər.
Obrazların hissi məzmunu təfəkkürdə anlamın məzmununun
daĢıyıcıları kimi çıxıĢ edir.
Nitqin strukturu təfəkkürün strukturuna uyğun gəlmir,
qrammatika nitqin strukturunu ifadə edir, məntiq isə
təfəkkürün strukturunu ifadə edir. Nitq fikirdən arxaikdir və
arxaik formaları təbiətinə uyğun olaraq saxlayır.
IV.11.3. Təfəkkür prosesləri və ya fikri əməliyyatlar Təfəkkür proseslərinin psixoloji təbiəti. Hər hansı
fikri proses özünün hərəkət və ya fəaliyyət aktının daxili
quruluĢuna görə müəyyən məsələnin həllinə yönəlib. Məsələ
özündə fərdin fəaliyyəti üçün Ģəraitə uyğun məqsədi ehtiva
edir. Bu və ya digər məqsədə yönələn müəyyən məsələ həllinə
istiqamətlənən fikri akt subyektin hər hansı motivlərindən
çıxıĢ edir. Fikri proseslərin baĢlanğıc məqamı adətən problem
situasiya ilə bağlıdır. Ġnsan nəyi isə anlayanda fikirləĢməyə
baĢlayır. Təfəkkür adətən sual, problemdə əkslik və
təəccübdən baĢlanır. Bu problem situasiya Ģəxsiyyətin fikri
proseslərə cəlb edilməsi ilə müəyyənləĢir, O həmiĢə nəyinsə
həllinə istiqamətlənib. Bütün təfəkkür prosesləri Ģüurlu tənzim
edilən əməliyyatlar xarakteri daĢıyır.
ġüurlu məqsədyönlü istiqamətlənmə fikri prosesləri
xarakterizə edir. Təfəkkür qarĢısında dayanan məsələ həllinin
dərki fikri proseslərin axarını müəyyən edir. Təfəkkür Ģüurlu
tənzim olunan intellektual əməliyyatlar kimi icra olunur. Dü-
Ģünmə prosesində yaranan hər hansı fikri təfəkkür
uyğunlaĢdırır,
müqayisə
edir
və
fikri
prosesləri
istiqamətləndirir. Beləliklə, yoxlama, tənqid, nəzarət
təfəkkürü Ģüurlu proses kimi xarakterizə edir. Fikrin bu
Ģüurluluğu onun xüsusi üstünlüyündə müəyyən olunur. Ancaq
