MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya 
34 
kanda bir sistem yarandı. «Öyünərsə, ər öyünsün, aslandı, 
öyünmək qadınlara böhtandı» deyən qədim türk qadınlarını 
sevillər, almazlar, həyatlar əvəz etdi. Bu, Azərbaycanda 
psixoloji fikrin 
dördüncü mərhələsi
idi. Doğrudur, beyrəklər, 
qaraca çobanlar da balaĢlarla, məmmədəlilərlə əvəz 
olunmuĢdu. 
Elə buradaca qeyd etmək istərdik ki, görkəmli dramaturq 
Cəfər Cabbarlı bu dəyiĢikliyi dahiyanə bir Ģəkildə təsvir et-
miĢdi. BaĢ verən dəyiĢiklikdə nəyin yaxĢı, nəyin pis olduğunu 
söyləmək də çətindir. Banıçiçək də, Burla xatun da, Selcan 
xatun da azaddır, sərbəstdir. Almaz da, Həyat da, ġərəbanı da 
azaddır, sərbəstdir. Lakin bu, tamamilə bir-birinə yad, fərqli 
azadlıqlardır.
Beləliklə, yeni insanlar, yeni həyat, yeni düĢüncə tərzi 
yarandı. YeniləĢə bilməyənlər məhv oldu, həbs edildi. Elə bu 
səbəbdən də 50-ci illərdən sonra həyatın bütün sahələrində öz 
sözü olmayan, laqeyd insanların sayı artdı. Hətta elçi gedəndə 
də, qız istəyəndə də, iĢə götürəndə də belə dedilər: «Üzüyola, 
sakit, quzu kimidir». 
Əlbəttə, sovet sistemi yalnız mənfiliklərdən ibarət deyil. 
Ölkədə savadsızlıq kütləvi Ģəkildə ləğv edildi, savadsız insan 
qalmadı. Məktəblər, xəstəxanalar, klublar, kitabxanalar açıldı. 
Elm və təhsil sürətlə inkiĢaf etməyə baĢladı.
Milli Konservatoriya fəaliyyətə baĢladı. Q.Qarayev, 
C.Hacıyev, F.Əmirov, S.Hacıbəyov, A.Məlikov, T.Quliyev və 
digər dünya Ģöhrətli bəstəkarlarımız yetiĢdi. Niyazi kimi 
dünyanın ən tanınmıĢ dirijorlarından biri yaĢadı, yaratdı. 
M.Abdullayev, S.Bəhlulzadə, T.Nərimanbəyov və digər 
rəssamlarımız fəaliyyət göstərdi. Kino sənəti yarandı və inkiĢaf 
etdi. Üzeyir Hacıbəyov, Müslüm Moqamayev dünya Ģöhrətli 
əsərləri yaratmaqda davam etdilər. Yeni Ģair və yazaçılar, 

---