www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 161
161
161
161
161
161
161
161
161
əlamətlər arasında qorxaqlıq üstünlük təĢkil edəcəkdir.
Xarakter əlamətləri içərisində bəziləri əsas, aparıcı
əlamət kimi özünü göstərəcək və bütün kompleksin
təzahürünün inkiĢafına istiqamət verəcəkdir. Bunlarla yanaĢı
olaraq xarakterdə ikinci dərəcəli əlamətlər də mövcud olur ki,
onlar bir halda əsas əlamətlərə tabe olur, onlarla Ģərtlənir,
digər halda əsas əlamətlərlə uyğunlaĢa bilmir.
Xarakter əlamətləri və Ģəxsiyyətin münasibətləri. Xarakter əlamətləri Ģəxsiyyətin müxtəlif münasibətləri ilə
müəyyən edilən xassələr sisteminə malikdir. Bu münasibətlər
eyni zamanda xarakterin mühüm əlamətlərini təsnif etmək
üçün əsas rol oynayır. Bu baxımdan Ģəxsiyyətin münasibətlər
sistemini və xarakter əlamətlərini aĢağıdakı Ģəkildə
qruplaĢdırmaq olar:
1. Ġnsanın
baĢqa adamlara: doğma və yaxın adamlara,
təhsil və iĢ yoldaĢlarına, tanıdığı və az tanıdığı adamlara
münasibətdə ifadə olunan xarakter əlamətləri. Bunlara
sədaqətlilik, prinsipiallıq və prinsipialsızlıq, ünsiyyətlilik və
qapalılıq, doğruçuluq və yalançılıq, mərifətlilik və kobudluq,
qayğıkeĢlik və laqeydlik və s. aid etmək olar.
2. Ġnsanın
özünün özünə münasibətini bildirən xarakter
əlamətləri. Bunlara heysiyyət, öz gücünə inam və inamsızlıq,
Ģöhrətpərəstlik, lovğalıq, təvazökarlıq, özü haqqında yüksək
fikirdə olmaq və s. aid etmək olar.
3.
Əməyə münasibətdə özünü göstərən xarakter
əlamətləri. Bunlalara vicdanlılıq, əməksevərlik, tənbəllik,
təĢəbbüskarlıq, iĢə məsuliyyətli və məsuliyyətsiz münasibət,
ciddilik və s. aid etmək olar.
4. Ġnsanın
əĢyalara münasibətini ifadə edən xarakter
əlamətləri. Bunlara səliqəlilik və ya pintilik, əĢyalara qayğılı
və qayğısız münasibət və s. aid etmək olar.