MahirəNərimanqızı
Yüklə 6,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Psixologiya 187 187 187 187 187 187 187 187 187 Beləliklə birinci uĢağın əqli istedad əmsalı 109,5, ikinci uĢağınkı isə 82,5 olur. Bu isə o deməkdir ki, birinci uĢaq əqli cəhətdən ikinci uĢağa görə daha istedadlıdır (testologiya təcrübəsində ĠQ_130-a bərabərdirsə uĢaq istedadlı,180 dan çoxdursa ən istedadlı hesab olunur. Lakin psixoloqların apardıqları elmi psixoloji təhlil bu əqli istedad əmsalının bir növ fiksiya olduğunu göstərir. Əslində isə yuxarıda təsvir olunan priyomların cəmi insanın əqli qabiliyyətlərini deyil, onda bu və ya digər məlumat, bacarıq və vərdiĢlərin olduğunu göstərir ki, qabiliyyətlər onlarla qarıĢdırılmamalıdır. Qabiliyyətlərin mahiyyətini təĢkil edən bilik və bacarıqların qazanılması isə burada aydınlaĢdı- rılmamıĢ qalır. Heç də bütün bu deyilənlərdən qabiliyyətlərin kəmiyyətcə xarakteristikasının və ölçülməsinin mümkün olmadığı və müxtəlif diaqnostik metodlardan, test və yoxlamalardan istifadənin əvvəlcədən arzuedilməz olduğu haqda nəticə çıxarılmamalıdır. Bir çox sahələrdə, məsələn anadangəlmə qüsurları nəticəsində zehni cəhətdən geridə qalan uĢaqların müəyyənləĢdirilməsində, yüksək riyazi qabiliyyətə malik olan uĢaqların ixtisaslaĢmıĢ məktəbdə oxuması üçün seçilməsində, təyyarəçi və kosmanavtların seçilməsində testləĢdirmə aktual bir məsələ kimi əhəmiyyətlidir. Bu mənada nə qısa yoxlamalar, nə də onların nəticələrinin kəmiyyətcə təhlili heç bir etiraz doğurmur. V. 17. 3. Qabiliyyətlərin quruluĢu Əvvəlki bölmədə qeyd olunduğu kimi, qabiliyyət insanın hər hansı bir fəaliyyət sahəsi üçün daha çox yararlı olduğunu ğöstərən fərdi-psixi xassəsidir. Bu baxımdan qabiliyyətlər son nəticədə konkret fəaliyyətin tələbi ilə Ģərtlənir. Məhz buna görə də hər bir fəaliyyət növü müvafiq |