MahirəNərimanqızı

Фресс П., Пиаже Ж
. Экспериментальная психология. Вып. 4, - М. 
1973, с.140 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya 
89 
öyrənir. Eyni fikri dillərin mənimsənilməsinə də aid etmək 
olar. 
Bu nöqteyi nəzərdən dillərin qarĢılıqlı təsirində 
keçirilmə hadisəsinin yerini və xüsusiyyətlərini aĢkara 
çıxarmaq mühüm praktik əhəmiyyət daĢıyır. 
Psixoloji tədqiqatlardan məlum olduğu kimi, ana dili 
həmiĢə ikinci dil faktlarını mənimsəmək üçün əsas, ikinci dildə 
hadisələrin mahiyyətini anlamaq üçün özünəməxsus açar 
rolunu olnayır. Üçüncü və sonrakı dillərin mənimsənilməsində
də eyni qanunauygunluq özünü göstərir. Bu zaman əvvəl 
mənimsənilmiĢ dillər sırasının mənimsənilməsində də müsbət 
təsirini göstərir. 
Məhz buna görə də, həmin sahədə aparılmıĢ 
tədqiqatlardan göründüyü kimi ikinci və sonrakı dillər əvvəl 
mənimsənilmiĢ dillərin sistemi bazasında, baĢqa sözlə həmin 
dillər üzrə bilik, bacarıq və vərdiĢlərin aydın və ya gizli 
fonunda mənimsənilir. Öyrənilən dillə əvvəl mənimsənilmiĢ 
dillər bir-biri ilə sıx kontaktda olur və bu zaman müsbət 
keçirilmə hadisəsi, yaxud dilçilərin qeyd etdiyi kimi, əvvəl 
mənimsənilmiĢ dillər (o cümlədən ana dili) üzrə bacarıq və 
vərdiĢlərin öyrənilən sonrakı dildə oxĢar hallarda 
t
ranspozisiy
a
hadisəsi baĢ verir. 
Bacarıq və vərdiĢlərin keçirilməsi hadisəsi « bacarıqların 
keçirilməsinin, daha doğrusu, koordinasiyanın keçirilməsinin 
ümumi 
qanunauygunluqlarına 
əsaslanır. 
Bu 
zaman 
korreksiyanın dərk olunması və avtomatlaĢması bacarıqda 
düzəliĢlər aparılması, bacarıgı yenidən yaratmaga nisbətən 
sərfəlidir. 
Məhz buna görə də ikinci dilin öyrənilməsi zamanı 
keçirilmənin bu xüsusiyyəti nəzərə alınır. Əks halda keçirilmə 
yanlıĢ xarakter daĢıyır, dilin mənimsənilməsi qüsurlu olur. 
Psixoloqların apardıqları müĢahidələr göstərmiĢdir ki, dili 
öyrənənlər keçirilməni düzgün prinsiplər üzrə aparmadıqda ya 
səhv ümumiləĢdirməyə, ya da interferensiya hadisəsinə rast 

---