www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
90
gəlirlər. Bu isə mənimsəmənin səmərəliliyini aĢağı salır.
Psixoloqların apardıqları müĢahidələr göstərmiĢdir ki,
kontaktda olan dillərdə qrammatik, struktur və dil faktları nə
qədər çox oxĢar olarsa, keçirilmə hadisəsi də bir o qədər çox
özünü göstərmə imkanına malik olur.
P s i x o l o j i t ə d q i q a t l a r g ö s t ə r m i Ģ d i r k i ,
k e ç i r i l m ə n i n s ə m ə r ə l i l i y i s t a t i s t i k d e y i l ,
d i n a m i k
x a r a k t e r
d a Ģ ı y ı r .
K e ç i r i l m ə n i n
s ə m ə r ə l i l i y i b i r - b i r i n ə t ə s i r e d ə n h a d i s ə l ə r i n
z a m a n i n t e r v a l ı n d a n a s ı l ı d ı r . M ə h z b u n a g ö r ə
d ə s o n r a k ı d i l ə t ə s i r e d ə n ə v v ə l k i d i l ü z r ə
b i l i k , b a c a r ı q v ə v ə r d i Ģ l ə r i n ə l d ə e d i l d i y i
v a x t , o n l a r ı n m ə n i m s ə m ə s ə v i y y ə s i h ə l l e d i c i
r o l o y n a y ı r . T ə c r ü b ə g ö s t ə r i r k i , ə v v ə l
m ə n i m s ə n i l m i Ģ d i l ü z r ə , o n u n ə l a m ə t v ə
p r i n s i p l ə r i ü z r ə b i l i k , b a c a r ı q v ə v ə r d i Ģ l ə r
n ə q ə d ə r ç o x m ö h k ə m l ə n ə r s ə , o n l a r ı n y e n i c ə
ö y r ə n i l ə n d i l ə t ə s i r i b i r o q ə d ə r ç o x o l u r .
N ə t i c ə d ə b u v ə y a d i g ə r o x Ģ a r h a l l a r a
m ü v a f i q o l a r a q ə v v ə l m ə n i m s ə n i l m i Ģ d i l i n
h ə m ə l a m ə t l ə r i , h ə m d ə p r i n s i p l ə r i ö y r ə n i l ə n
d i l ə d ə Ģ a m i l e d i l m ə y ə b a Ģ l a y ı r .
Psixoloqlar sübut edirlər ki, dil keçirmələri ən çox
sonradan yaranan və reseptiv ikidillilik və ya
çoxdillilik Ģəraitində özünü göstərir. Burada daha çox əvvəlki dilin,
xüsusilə ana dilinin sonrakı dilin mənimsənilməsinə müsbət
təsiri, keçirilməsi halları baĢ verir.
Psixoloji tədqiqatlar (M.Həmzəyev) göstərmiĢdir ki,
dillərarası keçirilmə hadisəsi iki səviyyədə baĢ verə bilir: a