MahirəNərimanqızı
Yüklə 6,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
- Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 93 keçirilmə təkcə formaca oxĢarlığa görə baĢ vermir. Bəzən leksik, qrammatik materialların məzmun və mənaca oxĢarlığı da səhv ümumiləĢdirməyə səbəb olur. Ona görə də öyrənilən dildə məzmun və mənaca ana dilinə oxĢar olan cəhətlər özünə yer etməyə, baĢqa sözlə öyrənilən dilə keçirilməyə baĢlayır. Nəticədə bu cür oxĢarlıq ikinci dərəcəli əlamətlər üzrə olduqda çox vaxt ikinci dilə yiyələnmədə səhvlər özünü göstərməyə baĢlayır. Yeri gəlmiĢkən qeyd etmək lazımdır ki, generalizasiya səviyyəsində keçirilmə ikinci və sonrakı dilin mənimsənilməsinə həm müsbət, həm də mənfi təsir göstərə bilir. Bu zaman keçirilmənin müsbət cəhəti ondan ibarətdir ki, ikinci dili öyrənən adam artıq onda mövcud olan bilik və bacarıqlar sisteminə istinad edir, ona görə də həmin dili mənimsəmə imkanları xeyli artmıĢ olur. Bununla yanaĢı, doğrudan da oxĢar, lakin qanunauyğunluğu dərk edilməyən hallar sonrakı dilin mənimsənilməsini asanlaĢdırır. Generalizasiya səviyyəsində keçirilmənin mənfi cəhətinə gəldikdə, bu əvvəlki dildən zahirən oxĢar halları kor-koranə öyrənilən sonrakı dilə aid etməklə nəticələnir. Nəticədə sonrakı dildə aradan qaldırılması zəruri olan qüsurlar özünü göstərməyə baĢlayır. Diqqəti cəlb edən faktlardan biri də ondan ibarətdir ki, iki dillilik Ģəraitində dil faktları arasındakı fərq nə qədər az olarsa, onlar bir o qədər çox qarıĢdırılır və generalizasiya hadisəsinin təzahürünə səbəb olur. Nəticədə keçirilmə də həmin səviyyədə baĢ verir. Məhz buna görə də keçirilmənin həmin səviyyəsində ikinci dili öyrənən adam keçilən dil faktlarının mühüm oxĢar əlamətləri üzrə deyil, ikinci dərəcəli, formal əlamətləri üzrə hərəkət edir. Bu zaman forma və ya məzmunca oxĢarlıq onun əsas kriteriyası olur. BaĢqa sözlə demiĢ olsaq, bu cür oxĢarlıq onun ana dili faktlarını öyrəndiyi dilin üzərinə keçirilməsi üçün «istinad faktına» çevrilir. Keçirilmənin həmin səviyyəsində çox vaxt yeni dili öyrənən adam bu cür keçirilmənin |