MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
129 
129 
129 
129 
129 
129 
129 
129 
129 
təzahür edir. Deməli, insanın təbiət hadisələrinə, cəmiyyətə və 
cəmiyyətdəki əxlaq normalarına, qanunlara, baĢqa insanlara, 
millətlərə, eləcə də təbiət və insan gözəlliklərinə, bir sözlə 
gerçəkliyə olan münasibəti onun ali hisslərinin obyektini 
təĢkil edir. Ġnsanların davranıĢı, qruplar arasındakı qarĢılıqlı 
münasibətlər, insan mədəniyyətinin məhsulları, incəsənət 
əsərləri, cəmiyyətin idarə olunması və birgəyaĢayıĢ qayda-
qanunları, dərk olunması vacib olan problemlər və s. həmiĢə 
insanlarda müəyyən hisslər doğurur. Belə hisslər 
ali hisslər
kimi səciyyələndirilir. Ali hisslərin məzmunu Ģəxsiyyətin 
inkiĢaf 
səviyyəsindən, 
dünyagörüĢündən, 
bilik 
və 
bacarığından, əqidə və inamından asılı olduğu üçün subyektiv 
xarakter daĢıyır.
Yönəldiyi sosial idrak obyektindən asılı olaraq ali 
hisslərin 4 növü fərqləndirilir: 
əxlaqi, intellektual, estetik və 
praksis 
hisslər.

Ali hisslər
– Ģəxsiyyətin formalaĢması prosesində, 
mürəkkəb sosial tələbatların ödənilməsi ilə bağlı əmələ gəlir, 
məsələn, vətənpərvərlik, inam, dostluq və s. 
Sadə (ibtidai) hisslər – isə bütün canlı orqanizmlərin, o 
cümlədən, insanların üzvi tələbatlarının təmin olunması ilə 
əlaqədar olaraq baĢ qaldırır. 
Əxlaqi hissləri
həm də mənəvi, dünyagörüĢü hissləri də 
adlandırırlar. Əxlaqi hisslərin obyekti ayrı-ayrı adamlar, kiçik 
qruplar, kollektivlər, dövlət, idarə və təĢkilatlar, ictimai 
hadisələr, insan münasibətləri, mövcud qanunlar, qaydalar və 
insanın özü və keçirdiyi hisslər ola bilər. Deməli, əxlaqi 
hisslər, müəyyən cəmiyyət daxilində qəbul olunmuĢ əxlaq 
normaları 
əsasında 
sosial 
gerçəkliyin 
hadisələrinin 
qavranılması zamanı insanın keçirdiyi hisslərdir. Ġnsanın 
əxlaqi hissləri, müvafiq əxlaq normalarına bəslədiyi
subyektiv münasibətlə bağlı olur. 
Əxlaqi hisslər sosial mahiyyət kəsb etdiyi üçün əsasən 
ailə, məktəb və digər sosial institutlarda həyata keçirilən 

---