www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 206
206
əsaslanaraq D.B.Elkonin müvafiq Ģəkildə uĢağın anadan
olandan orta məktəbi qurtarana qədər aĢağıdakı altı yaĢ
dövrünü keçdiyini qeyd etmiĢdir:
1.
Körpəlik dövrü : anadan olandan bir yaĢa qədər.
Bu dövrdə bilavasitə emosional ünsiyyət aparıcı
fəaliyyət rolunu oynayır. Ġkinci ayda meydana gələn kompleks
canlanma uĢağın böyüklərlə ünsiyyətinin mürəkkəb forması
kimi özünü göstərir. Böyüklərlə bu cür emosional ünsiyyət
uĢağın əĢyalarla müstəqil olaraq manipulyasiya aparmağa
baĢladığı dövrə qədər davam edir.
2.
Erkən uĢaqlıq dövrü: bir yaĢdan üç yaĢa qədər.
Bu dövrdə əĢyavi-manipulyativ fəaliyyət aparıcı fəaliy-
yət olur. Bu zaman bir növ xüsusi əĢyavi fəaliyyətə keçid baĢ
verir. Eyni zamanda uĢağın böyüklərlə verbal ünsiyyət
forması inkiĢaf edir.
AparılmıĢ tədqiqatlar göstərmiĢdir ki, bu dövrdə uĢaqlar
nitqdən təfəkkür aləti kimi deyil, insanlarla birgə fəaliyyət
zamanı əməkdaĢlığı təmin etmək üçün əlaqə vasitəsi kimi
istifadə edirlər.
3.
Bağça yaĢı dövrü : üç yaĢdan altı-yeddi yaĢa qədər.
Bu dövrdə oyun aparıcı fəaliyyət rolunu oynayır, uĢağın
psixika və davranıĢının bütün cəhətlərinin inkiĢafı üçün Ģərait
yaradır. Xüsusi oyun tərzlərindən istifadə etməklə uĢaq bir
növ böyüklərin rolunu öz oyunlarında təkrar edir, insanlar
arasındakı qarĢılıqlı münasibətləri özünəməxsus Ģəkildə
mənimsəyir. Bu zaman rollu oyunlar fəallığın növü kimi
özünü göstərir.
4.
Kiçik məktəb yaĢı dövrü: altı-yeddi yaĢdan on-on
bir yaĢa qədər.
Bu dövrdə uĢaqların psixi inkiĢafında təlim aparıcı
fəaliyyət kimi özünü göstərir. Təlim prosesində əqli və idrak
qabiliyyətləri formalaĢmaqla, təlimin köməyi ilə uĢağı əhatə
edən adamlarla onun münasibətlər sistemi Ģərtlənir.
