MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
291 
291 
291 
291 
291 
291 
291 
291 
291 
motivini 
aĢkara 
çıxarmıĢdır. 
Adətən, 
aĢağıdakılar 
özünütərbiyənin motivi kimi özünü göstərə bilər: 1) cəmiy-
yətin əxlaqi tələbləri, 2) kollektivin, yoldaĢlarının hörmətini 
qazanmaq iddiası, 3) yarıĢ, 4) tənqid və özünütənqid, 5) iĢdəki 
çətinliklər, 
6) 
ətrafdakıların 
nümunəsi, 
7) 
maddi 
həvəsləndirmə və s.
Fəaliyyətin baĢqa sahələrində olduğu kimi, özünü-
tərbiyənin motivlərini də xarici və daxili olmaqla iki yerə 
bölmək olar.
Xarici motivlərə birinci növbədə cəmiyyətin əxlaqi 
tələblərini, onun iqtisadi-siyasi həyat Ģəraitini aid etmək olar. 
Bununla yanaĢı olaraq ətrafdakıların nümunəsi, maddi 
həvəsləndirmə, tənqid və s. də xarici motiv kimi özünü 
göstərə bilər. Əgər xarici amillər insan tərəfindən dərindən 
dərk edilir və onun Ģəxsi marağı, arzu və istəkləri ilə uyğun 
gəlirsə, həmin amillər insanı öz üzərində iĢləməyə, o tələblərə 
layiqincə cavab vermək üçün hazırlaĢmağa vadar edir, deməli, 
özünütərbiyənin motivinə çevrilir.
Özünütərbiyənin daxili motivlərinə isə, insanların maddi 
və mənəvi tələbatları, müxtəlif həyati yönəliĢliklərini ifadə 
edən etiqadları və s. daxildir.
Özünütərbiyənin ən ali motivi idealdır. Ġnsanın qəbul 
etdiyi ideal həmiĢə onu müəyyən sahədə özünütərbiyəyə, öz 
idealarında olan keyfiyyətlərə yiyələnmək üçün cəhd 
göstərməyə yönəldir.
Qeyd etmək lazımdır ki, özünütərbiyə həmiĢə yalnız bir 
motivin təsiri ilə həyata keçmir. Adətən, özünütərbiyə bir neçə 
motivin təsiri ilə baĢ verir. Lakin bu motivlərin biri aparıcı rol 
oynayır.
Özünütərbiyənin motivlərini bilmək həm tərbiyəçilər, 
həm də özünütərbiyə ilə məĢğul olan yeniyetmə və gənclər 
üçün çox əhəmiyyətlidir. Çünki həmin motivlərin bir qismi 
daha təsirli, davamlı olduğu halda, qalanları az təsirli, keçici 
ola bilər. Özünütərbiyə üçün daha təsirli və davamlı, uzun 

---