MahirəNərimanqızı

Özünütərbiyə və onun motivləri.
Özünütərbiyə insanın 
Ģüurlu olaraq qarĢısına qoyduğu məqsədə, ideal və inamlarına 
müvafiq Ģəkildə öz Ģəxsiyyətində dəyiĢikliklər etməyə 
yönəlmiĢ fəaliyyətindən ibarətdir. Özünütərbiyənin həyata 
keçməsi üçün Ģəxsiyyətin və onun özünü dərk etməsinin 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
289 
289 
289 
289 
289 
289 
289 
289 
289 
müəyyən 
inkĢaf 
səviyyəsinin, 
özünün 
hərəkətlərini 
baĢqalarının hərəkətləri ilə müqayisə zamanı təhlildən istifadə 
edə bilmək qabiliyyətinin, eləcə də daim özünütək-
minləĢdirmək ustanovkasının olması tələb edilir.
ġəxsiyyətin özünütəkminləĢdirməsi onun cəmiyyətdəki 
həyati tələbatları və fəaliyyəti ilə, inkiĢafı ilə Ģərtlənir. Ġnsanın 
yaĢadığı ictimai Ģərait, aldığı təlim və tərbiyə onun 
özünütərbiyəsində həlledici rol oynayır.
Ġctimai həyatı, eləcə də onu əhatə edən mühitin 
tələblərini, öz qüvvə və imkanlarını aydın dərk etmək əsasında 
insanın öz həyatını daha münasib əsaslar üzrə qurmaq üçün 
arzu etdiyi keyfiyyətləri özündə inkiĢaf etdirməsi və ya malik 
olduğu Ģəxsi keyfiyyətləri dəyiĢdirməkdən ötrü özünə Ģüurlu, 
planlı, məqsədəuyğun və müntəzəm surətdə təsir etməsi, rəftar 
və 
davranıĢını 
təkminləĢdirmək 
qayğısına 
qalması 
özünütərbiyə adlanır.
Həyati faktlar özünütərbiyənin geniĢ imkanlara malik 
olduğunu bir daha təsdiq edir. Bir çox görkəmli adamlar 
uĢaqlıqdan pis təlim-tərbiyə almalarına, onların Ģəxsiyyətində 
bir sıra qüsurların olmasına baxmayaraq gənclik və sonrakı 
dövrdə özünütərbiyənin köməyi ilə öz Ģəxsiyyətlərinin yüksək 
inkiĢaf 
mərhələsinə 
yüksələ 
bilmiĢ, 
davranıĢ 
və 
fəaliyyətlərindəki qüsurları, aradan qaldıra bilmiĢlər. Məsələn, 
görkəmli rus yazıçısı L.N.Tolstoyun özünün etirafına görə o, 
uĢaqlıq və ilk gənclik dövründə öz xarakterində, davranıĢında 
olan qüsurları, o cümlədən tənbəllik, lovğalıq, Ģöhrətpərəstlik 
və s. kimi mənfi cəhətləri aydın Ģəkildə görə bilmiĢ və həmin 
qüsurlara qarĢı ciddi döyüĢ elan etmiĢdir. Bütün həyatı boyu 
özündə əməksevərlik, humanizm, düzgünlük, cəsarətlilik 
keyfiyyətləri tərbiyə etmiĢdir.
Həyatdan özünütərbiyənin mahiyyətini açan yüzlərcə bu 
cür faktlar gətirmək mümkündür. Bunların hamısından bir 
ümumi cəhət aydın olur ki, insanın özünü, öz hərəkətlərini 
idarə etməsində özünütərbiyə əvəzolunmaz əhəmiyyətə 

---