MahirəNərimanqızı
Yüklə 6,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
- Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 285 285 285 285 285 285 285 285 285 emosiyaların yaranmasına nail olmaq lazımdır. Bu isə o zaman mümkün ola bilər ki, müəllim söhbəti etinasız, həvəssiz deyil, emosional və canlı keçirsin. ġagirdlərin tərbiyəsində nəzərə alınması zəruri olan yollardan biri də müəllimin, tərbiyəçinin şəxsi nümunəsindən düzgün istifadə olunmasından ibarətdir. Adətən, kiçik məktəblilər çox vaxt müəllimi təqlid edir, ona oxĢamağa çalıĢırlar. Lakin bəzən bunu Ģüursuz, düĢünmədən edirlər. Bəzən də özlərindən asılı olmayaraq onun xarici davranıĢ tərzini bir növ yamsılayırlar. Yeniyetmələr və böyük məktəblilər isə çox vaxt nümunədən Ģüurlu olaraq istifadə edirlər. Özünü artıq böyük hesab etməyə baĢlayan yeniyetmə böyüklərin hərəkət və davranıĢlarını təqlid etməyə cəhd göstərir. Ona görə də yeniyetmələrdə onları əhatə edən adamların (xüsusilə onlara yaxın və əziz olan adamların) dav- ranıĢına qarĢı kəskin maraq və diqqət yaranır. Böyüklərin bu və ya digər keyfiyyətini Ģüurlu Ģəkildə təqlid edən yeniyetmə çox vaxt onların mənfi keyfiyyət və hərəkətlərini də təkrar edir. Məhz buna görə də müəllimin özünü müsbət bir nümunə kimi təqdim etməsi zəruridir. ġagirdlərin Ģəxsiyyətini tərbiyə edərkən, Ģübhəsiz onun birdən-birə, bütün hallarda düzgün davranıĢ forması seçəcəyini gözləmək olmaz. Bəs onda Ģagirdin davranıĢı necə təshih olunmalıdır? ġagirdlərin davranıĢını istiqa- mətləndirmənin, təshih etmənin ən təsirli yolları onun təriflənməsi və məzəmmət olunması, rəğbətləndirilməsi və cəzalandırılmasından ibarətdir. Təriflənmə, rəğbətləndirmə davranıĢın düzgün motiv və formalarını möhkəmləndirməyə xidmət edir. Məzəmmət və cəzalandırma isə, mənfi təhriklərin və düzgün olmayan davranıĢ formalarının qarĢısını alır, onları ləngidir. Lakin tərbiyə zamanı bunlardan düzgün istifadə olunmalıdır. Tərif- lənmə, rəğbətləndirilmə nə ĢiĢirdilməməli, nə də lazım olduğundan aĢağı səviyyədə olmamalıdır. Adətən, Ģagirdin bu |