MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
283 
283 
283 
283 
283 
283 
283 
283 
283 
hansı tələbi qoymasından asılı olmayaraq, 
konkret adama
 
münasibətdə
,
həm də kimin irəli sürməsindən asılı olmayaraq, 
konkret tələbə münasibətdə
 
özünü göstərə bilir.
Hər iki halda tərbiyəvi tədbirin metodlarından düzgün 
istifadə olunmaması faktı məna maneəsinin yaranmasına, 
nəticədə isə tərbiyəvi tədbirin təsirinin aradan çıxmasına 
səbəb olur.
Konkret adama münasibətdə məna maneəsinin ya-
ranması ən çox tərbiyəçi tərəfindən uĢağın davranıĢ motivinin 
nəzərə alınmaması, uĢaqda olmayan motivi bir növ ona 
bağlamaq nəticəsində baĢ verir. Məsələn, uĢaq xəstəliyinə 
görə dərsdən gedir. Müəllim onu da dərsdən qaçan baĢqa 
uĢaqlarla birlikdə cəzalandırır. Yaxud, onu təhqir edən 
yoldaĢlarına qarĢı cavab qaytaran uĢağı da o birisi kimi inti-
zamsız, xuliqan adlandırır. Bu hal bir neçə dəfə təkrar 
olunduqda Ģagirddə müəllimə, tərbiyəçiyə qarĢı məna maneəsi 
yaranır. Nəticədə həmin müəllimin ən ədalətli tələbi belə 
Ģagird tərəfindən ədalətsiz tələb kimi qarĢılanır.
Lakin konkret adama qarĢı məna maneəsi müəllim 
tamamilə obyektiv, düzgün hərəkət etdiyi halda, Ģagirdin öz 
davranıĢ motivini dərk edə bilməməsindən asılı olaraq da 
yarana bilər. Məsələn, müəllim tapĢırığı yerinə yetirməyən 
Ģagirdi haqlı olaraq danladığı, cəzalandırdığı halda, Ģagird 
kitabı olmadığına görə cəzalandırmanın ədalətsiz olduğunu 
zənn etməsi sayəsində yaranan məna maneəsini buna misal 
göstərmək olar.
Konkret tələbə münasibətində özünü göstərən məna 
maneəsi isə tamamilə baĢqa səbəblərdən irəli gələ bilir. 
Məsələn, tərbiyəçi müsbət nəticə vermədiyi halda eyni tələbi 
dəfələrlə təkrar edir. Nəticədə bu cür tələblərə uĢaq o qədər 
alıĢır ki, onu bir növ qavramamağa baĢlayır.
Təcrübə göstərir ki, bu cür məna maneələrinin 
yaranması Ģagirdlərlə aparılan tərbiyə iĢinin çətinləĢməsinə, 
bir növ nəticəsiz qalmasına səbəb olur. Ona görə də müəllim 

---