www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 286
286
və ya digər davranıĢ tərzi həddindən artıq ĢiĢirdildikdə onda
yersiz bədgumanlıq, lovğalıq keyfiyyəti yarana bilər.
Məzəmmət və cəzalandırma da Ģagirdin günahının dərəcəsinə
uyğun, ədalətli olmalıdır.
Nəhayət tərbiyəvi iĢin mühüm formalarından biri də
özünütərbiyədir . Sonrakı bölmədə özünütərbiyədən geniĢ
bəhs etdiyimizə görə bir daha onun üzərində dayanmırıq.
Məktəblilərin tərbiyəlilik göstəriciləri və kriteri- yaları. ġagirdlərin tərbiyə prosesini idarə etmək üçün
tərbiyənin təsiri altında onların Ģəxsiyyətində baĢ verən
dəyiĢiklikləri nəzərə almaq imkanının olması lazım gəlir.
BaĢqa sözlə, Ģagirdlərin tərbiyəlilik səviyyəsini aĢkara çıxar-
maq imkanımız olmazsa, tərbiyə prosesini idarə etməyimiz də
mümkün olmazdı. Tərbiyə psixologiyası və pedaqoqikasının
ən baĢlıca vəzifələrindən biri əxlaqi cəhətdən tərbiyəliliyin
kriteriyalarının məzmununu aĢkara çıxarmaq və müəllimləri
uĢaqda Ģəxsiyyətin formalaĢmasının gediĢi haqqında tam
dəqiq və etibarlı məlumat verə bilən metodlarla
silahlandırmaqdan ibarətdir.
Biz həyatda çox vaxt elə adamlara rast gəlirik ki, onlar
müəyyən Ģəraitdə əxlaqi cəhətdən düzgün davrana bilirlər.
Lakin bu adamların biz hələ əxlaqi cəhətdən tərbiyəli
olduğunu söyləyə bilmərik. Biz yalnız o adamın əxlaqi
tərbiyəliliyə malik olduğunu söyləyə bilərik ki, həmin adam
heç cür
əxlaqsız hərəkətə yol verə bilməsin. Ona görə də
əxlaqi tərbiyəliliyin əsas kriteriyalarından biri
əxlaqi tələ- batların, hiss və adətlərin formalaşma səviyyəsindən ibarətdir.
ġəxsiyyətin formalaĢmasının və tərbiyəliliyin mühüm
kriteriyalarından biri də