MahirəNərimanqızı
Yüklə 6,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
- Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 314 314 aĢkara çıxarmıĢdır. O, birinci cəhəti (bilik, bacarıq və vərdiĢlərə yiyələnməni) təlim (öyrənmə), ikincini isə inkiĢaf adlandırmıĢdır. Onun fikrincə təlimdə mənimsəmənin əsas predmetini bilik və mədəniyyət haqqında tarixi təcrübə təĢkil edir. L.S.Vıqotskiyə görə təlim inkiĢafın əsas amilidir. Təlimin həmiĢə inkiĢafdan qabaqda getməsi və onu da öz arxasınca aparması fikrini əsas götürən L.S.Vıqotski və onun əməkdaĢları təlimlə əlaqədar baĢ verən əqli inkiĢafın iki səviyyəsini və ya zonasını müəyyən etmiĢlər. Birinci səviyyəni inkiĢafın fəal, aktual zonası adlandırmıĢlar. Bu zonaya malik olan Ģagird gündəlik dərsləri, verilmiĢ təlim tapĢırıqlarını müstəqil surətdə yerinə yetirir, özü baĢqasının köməyi olmadan dərsdə müvafiq materiallardan istifadə edir. Müəllimin Ģərh etdiyi bəzi cəhətləri izah etməyə təĢəbbüs göstərir və nəhayət onda əqli inkiĢaf elə bir səviyyəyə çata bilir ki, sonralar hər hansı bir məsələni heç kimə ehtiyacı olmadan həll edə bilir. Bütün bunların nəticəsində Ģagird bilikləri müstəqil mənimsəyir, elmlərin əsaslarına özü yiyələnməyi bacarır. Əqli inkiĢafın ikinci səviyyəsində isə uĢaq bir növ yaĢlıların, müəllimin köməyilə daha yüksək nailiyyət əldə edə bilir. L.S.Vıqotski bu inkiĢaf səviyyəsini “ inkişafın yaxın zonası ” adlandırmıĢdır. L.S.Vıqotski bu münasibətlə yazır: “UĢaq nəyi ki, yaĢlının köməyilə etmək iqtidarındadır, bu onun yaxın inkiĢaf zonasını göstərir… Beləliklə, yaxın inkiĢaf zonası uĢağın sabahkı gününü, onun inkiĢafının dinamik vəziyyətini müəyyənləĢdirməkdə bizə kömək göstərir”. Təlim öz səmərəli nəticəsini vermək və Ģagirdlərin əqli inkiĢafına əsaslı təsir göstərmək üçün məhz “inkiĢafın yaxın zonası”na uyğun təĢkil olunmalıdır. Təlimin məzmununu, forma və vasitələrini seçərkən bu tələb birinci tələb kimi nəzərə alınmalıdır. Ona görə də L.S.Vıqotski haqlı olaraq göstərir ki, uĢağın öyrənməyə qabil olmadığı iĢləri ona öyrətməyə çalıĢmaq, |