MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
136 136 Rəsulzadəyə görə, milliyyət məsələsinə ən obyektiv yanaşan sosial-demokratizmdir. Belə ki, sosial-demokratlar milli mübarizəni qəbul etməyib, sinfi mübarizə uğrunda çalışsa da, ancaq hər bir millətin idarələrdə, məhkəmələrdə, divanxanalarda öz ana dilini işlətmək imkanından və həmçinin öz uşaqlarını ana dilində oxutdurmaqdan və cümlə vətəndaşlara milli mənsubiyyəti fərqi qoyulmadan hər bir qulluq xidmətlərə işə götürülməsindən yanadır: «Budur, o əsaslar ki, onun üstündə sosial-demokratiya milliyyəti gözləyir. İctimaiyyun-amiyyun düşmənləri bu firqəni ləkələyərək deyirlər ki, guya ictimaiyyət əfkarı milliyyəti bilmərrə götürüb millətlərin mədəniyyət, ədəbiyyat və dillərinə əsla qədr vermiyor» [185, 75]. İlk dövrlərdə Rəsulzadə belə nəticəyə gəlirdi ki, sosial-demokratlar həqiqi milliyyətə deyil, cibpərəstlikdən ibarət «milliyyət»ə əksdir: «Sosial-demokrat külli millətlərin özü üçün tərəqqi edib mədəniyyətləşməsinə zidd deyildir. Onların zidd olduğu o «millət»dir ki, özgə millətləri məhv və müzməhlil (assimilyasiya – F.Ə.) etmək istiyor» [185, 75]. Beləliklə, o, belə bir nəticə çıxarırdı ki, yalnız «... ictimaiyyun-ammiyyun üçün milliyyət - filan yoxdur. Fəqət məzlumların haqqını himayə etmək, həqiqəti açıb, aləmə bildirmək vardır» [185, 108].
Rəsulzadə 1908-ci ildə Türkiyədə hakimiyyətə gələn «Gənc Türklər»ə də tövsiyə edirdi ki, milliyyət məsələsini bir kənara qoyub beynəlmiləlçiliyə söykənsinlər. Onun fikrincə, Türkiyə camaatı bunu başa düşməlidir ki, hürriyyət, səadət ayrılıqla deyil, ittihadi-ittifaq ilə başa gəlib beynəlmiləllik zühuru ilə qələbə edəcəkdir. Ancaq «Gənc türklər» bu məsələdə səhv edərək sinfi məsələni nəzərə almırlar.
|