www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
209
qeyri-türk kommunistlərlə yanaşı, yerli kommunistlərdən
S.Ağamalıoğlu, R.Axundov, M.D.Hüseynov, Ə.Qarayev və
başqaları Rusiya təcrübəsini Azərbaycanda zorla həyata
keçirməyi, milli adət-ənənələrə məhəl qoymamağı, milli
kadrlara inanmamağı, Bakını qəzalara qarşı qoymağı təklif
edirdilər. «Solların» antimilli təkliflərindən biri Bakını
Azərbaycandan ayırmaq idi. Kirov və Mirzoyan Bakı
haqqında deyirdilər ki, Bakı türk şəhəri deyil, beynəlmiləl
proletar şəhəridir, ona görə də birbaşa Rusiyanın ərazisinə
qatılmalıdır. Eyni zamanda «sollar» hesab edirdilər ki,
Azərbaycan müstəqil olmamalı və o, Sovet Rusiyasına
birləşdirilməlidir.
Bu
baxımdan
«sollar»
Sovet
Azərbaycanının əvvəlcə Zaqafqaziya Federasiyası əsasında
birləşməsinin, daha sonra isə Rusiyanın tərkbinə qatılmasının
tərəfdarı kimi çıxış edir, həmçinin rəhbərlikdə təmsil
olunanların beynəlmiləl tərkibi ilə razılaşırdlar. Çünki «sol»
cərəyana görə milliyyət, millət, milli mədəniyyət və milli
istiqlal keçmişə aid və məhv olmağa məhkum anlayışlardır
[154
a
, 65].
Milli məsələ ilə bağlı ilk dövrlərdə, yəni 1920-1930-cu
illərdə «sollar» mübarizəni «sağlar»dan hesab olunan
N.Nərimanov, müəyyən qədər isə Ə.Xanbudaqov, M.Xan-
budaqov və başqalarının «millətçi-təmayülçü» xətlərinə qarşı
aparmışlar. Milli məsələdə Mərkəzin hərtərəfli dəstəyini alan
«sollar» onun köməkliyi ilə əvvəlcə N.Nərimanovun, daha
sonra
Ə.Xanbudaqovun
Azərbaycan
rəhbərliyindən
uzaqlaşdırılmasına nail olmuşlar [42, 296, 311].
Qeyd edək ki, «Sovet Azərbaycanı» ideyasının bu
gününə və gələcəyinə münasibətdə müstəqillik-millilik
tərəfdarlarından («sağlar»dan) fərqli olaraq, mərkəzçilik-