www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
243
deyil, bizdən çaldı o, Oldu bu gün bizə düşman bolşevik» [37,
9].
Əhməd Cavadın, H.Cavidin, Ə.Abidin və başqalarının
mədəniyyət və ədəbiyyatdakı milli xəttinin davamçısı olan
Mikayıl Müşfiq də rus kommunizminə və onun
beynəlmiləlçilik-proletkultçuluq
nəzəriyyəsinə
uyğunlaşa
bilməmişdi. Ona görə də, Müşfiq milliliyin əleyhinə olanlarla
şeirilə, sənətilə daima mübarizə aparmışdır. O dövrdə tarı,
kamançanı və sairəni milli mədəniyyətdən uzaqlaşdıranlara,
yadlaşdıranlara, «oxuma tar» və s. deyənlərə qarşı M.Müşfiq
yazırdı: «Oxu, tar, oxu, tar!.. Səsindən ən lətif, şeirlər dinləyim.
Oxu, tar, bir qadar!... Nəğməni su kimi alışan ruhuma çiləyim»
[161, 121]. Doğrudur, Müşfiq də dövrünün tələblərinə uyğun
olaraq bəzi əsərlərində («Mədəni hücum») sosializm quruluşunu,
proetar mədəniyyətini öymək istəmişdir: «Mən sosialist şura
vətənimə, əməkçi xalqıma, qəlbimin, beynimin qarşığından bir
çox bədiələr vermək üçün çırpınıram» [161
a
, 121]. Ancaq onun
bu yönlü şeirlərində səmimilikdən, etibardan və s. daha çox
inamsızlıq, qeyri-səmimilik hiss olunur. Bunu, Müşfiq də etiraf
edərək yazırdı ki, «mədəni hücumda sinfi ziddiyyətlər də
meydana çıxarılmalıydı. Amma o şeirdə bunlar yoxdu» [161
a
,
115]. Başqa sözlə, Müşfiq də Cavid, Cavad və digər milli ruhlu
şəxsiyyətlər kimi proletar mədəniyyətinə, sosializm quruluşuna
uyuşa bilmirdi: «Unutmadıq ikibaşlı qartal çarı, Çəkdi bizi gah
aşağı, gah yuxarı» [161, 104].
Bu dövrdə müəyyən qədər beynəlmiləlçiliyə rəğbət
bəsləməsinə baxmayaraq, əsasən mədəniyyət və ədəbiyyatda
millilik mövqeyindən çıxış edənlərdən biri də Cəfər Cabbarlı
olmuşdu. Cabbarlıya görə, hər millətin özünəməxsus xüsusiyyəti
vardır ki, bu xüsusiyyət hər bir vətəndaşın, xüsusilə mütəfəkkir-
