MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
500 500 türkçülük aparıcı ideyaya çevrilə bilmir. Üstəlik, türkçülük tərəfdarları türkçülük ideyasının bu gün Türkiyədə və Azərbaycanda hakim ideya olmasından çox, həmin ideyanın bu və ya digər formada qorunması və yaşadılması uğrunda mücadilə aparırlar. Çünki Türkiyədə və Azərbaycanda türkçülük daha çox şovinizm mənada millətçilik kimi qələmə verilir və bunun fonunda türkiyəçilik, azərbaycançılıq, yurddaşlıq, vətəndaşlıq, dövlətçilik önə çəkilir. Deməli, bu gün istər Türkiyədə, istərsə də Azərbaycanda türkçülüyə məhdud, hətta millətçi ideya kimi baxanlar vardır. Digər tərəfdən, türk millətinin özü də ancaq bir dövlətin tərkibində yaşamır. Belə ki, türklərin yaşadığı coğrafiya böyük olduğu üçün, onların bir yox, bir neçə dövləti (Azərbaycan, Türkiyə, Türkmənistan, Qırğızıstan və b.) mövcuddur. Hətta, türklərin bir qismi Çin, İran kimi bəzi dövlətlərdə hüquqsuz və haqsız bir şəraitdə yaşayırlar. Bu zaman məlum olur ki, türkçülük iki halda: 1) hər hansı türk dövlətində türklər monomillət olmadıqları; 2) müxtəlif məkanlarda, müxtəlif dövlətlərin tərkiblərində yaşadıqları üçün özünü konkret bir ideya kimi doğrultmur. Deməli, türkçülüyün ideyadan ideologiyaya çevrilə bilməsini əngəlləyən əsas faktorlardan biri, bu ideyanın türk olmayan etnik qrupların mənafeləri ilə «ziddiyyət» təşkil etməsidir. Əslində «ziddiyyət» deyilən şey Azərbaycan və Türkiyə türklərinin hər hansı üstünlüyü və sair ilə deyil, daha çox milli kimliyini və milli dilini türk olaraq göstərməsidir. Maraqlıdır ki, azsaylı etnik qruplar (kürdlər, lazlar, çərkəzlər, talışlar, ləzgilər və b.) bu cür etdikdə o, «ziddiyyət» deyil, onların təbii haqqı kimi qələmə verilir. Ancaq Azərbaycan və Türkiyə türkləri eyni prizmadan çıxış etdikdə millətçilik kimi
|