MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 539
irəli sürmüşlər. Bununla da onlar bir tərəfdən milli ruhlu azərbay- cançılığı beynəlmiləlçi-kosmopolit azərbaycançılıq halına gətirməyə çalışmış, digər tərəfdən onu türkçülüyə və islamçılığa qarşı qoymuşlar. Başqa sözlə, əgər azərbaycançılıq «üçlüy»ün, xüsusilə türkçülüyün əsasında yarandığı üçün ona sıx bağlı olduğu halda, sovet ideoloqlarının əlində isə o artıq beynəlmiləlçi- kosmopolit bir məna kəsb etdiyi üçün müvafiq olaraq «üçlüy»ə, o cümlədən türkçülüyə qarşı yönəldilmişdir. Bu baxımdan Azərbaycan filosofu Ə.Tağıyev doğru qeyd edir ki, «Sovet dövründə azərbaycançılıq bolşeviklərin əlində türkçülüyə və islamçılığa qarşı mübarizə vasitəsinə çevrilmişdi. Bolşeviklər istər-istəməz hər vasitə ilə azərbaycançılığı inkişaf etdirməli olmuş, hətta «türk dili»nin əvəzinə «Azərbaycan dili»nə vətəndaşlıq hüquqi qazandırmışlar. Onlar bununla Azərbaycanı İslam-türk aləmindən ayırıb daha sıx tellərlə Moskvaya bağlamağa cəhd göstərdilər» [217, 20]. Şübhəsiz, bolşeviklərin «azərbaycançılığı inkişaf
etdirmələri» və türk dilini Azərbaycan dilinə çevirmələrində də başlıca məqsəd milli mənlik şüurunun saxta beynəlmiləlçilik və kosmopolit şüurla əvəz olunmasına hesablanmışdır. Yəni bu, Ə.Tağıyevin hesab etdiyi kimi, heç də müsbət xarakter daşımamışdır. Əksinə, bolşeviklərin və daşnakların apardıqları siyasət nəticəsində Azərbaycanda bir-birinə daban-babana zidd olan ikili nəzəriyyə meydana çıxmışdır. Beləliklə, Azərbaycan müstəqilliyini bərpa edənə qədər iki növ: 1) milli azərbaycançılıq (burada «milli azərbaycançılıq» anlayışını beynəlmiləlçi və kosmopolit azərbaycançılıqdan fərqləndirmək üçün işlədirik); 2) beynəlmiləlçi və kosmopolit azərbaycançılıq olmuşdu. Burada aydınlıq gətirmək lazımdır ki, islamçılıq, türkçü- lük və qərbçiliyə əsaslanan Azərbaycan milli ideyası – milli
|