Topiraq haywanlardin hareket etiw substrati bolip esaplanadi.
Qatti juwmwshi haywanlar qatti topiraqta jasaydi.
Ayirim sut
emiziwshilerdin juwiriw tezligi tomendegishe: йу qoyani-38
km/saat, Afrika pili-25-40 km/saat, nosorog-45, qasqir-45, jiraf-
45-50, sagal-55, qulan-50-55, Afrika buyvoli-55, Rusak qoyani-
55-70, zebra-65, koyot-65, Grant qaraquyrigi - 65-80, Gnu-80,
anslan-80, gepard-104-112 km/saat.
Demek, en juwirgish haywanlar dala ham sholde jasaydi
eken. Suw ortahgindagi hawanlardm
tezligi bugan qaraganda
tomen. Sebebi suwdin jabisqaqhgi hawaga qaraganda 60 ese kop.
A.N.Formozov haywanlardin qarga qatnasina qaray xionofoblar,
yamasa qardi jek koriwshiler ham xionofiller, yamasa qardi
suyiwshiler dep boledi. Birinshisi qardm ustinde, ekinshisi astmda
jasaydi.
Qar awqatti jawip taslap, om aliwdi qiymlastiradi, sonin
menen birge qar suwiqtan saqlawshi teploizolyator xizmetin de
atqaradi. Joqardagi eki tiptin arahq tipi xionoforlar qardin ustinde
de, astmda da jaqsi jasaydi (belyak qoyahi,
aq ham tundra
keklikleri). Qista qarda kopshilik haywanlar aq renge enedi. Qar
muzga qaraganda 20 ese jilhhqti az otkeredi. Qardm az jawiwi
xionofil turler ushin qolaysiz. Bunday waqitta olardm sani birden
qisqaradi. Olardin kopshiligi ashliqtan oledi (gor tishqan, suw
tishqam, alaman), basqalan suwiqtan oledi.
Shegirtkelerdin kopishilik mayekleri jogaladi ham kelesi
jazda olardin sani birden tusedi. Bul nasekoma jewshi quslarga
tasir etedi (bezgeldek,
qara torgay, qirgiy h.b.) Qar kop jillan
mayda kemiriwshiler, jer qazar tishqanlar,
qara qur quslan,
kirpitiken h.b. barha qardin astmda jasawshilar nabit boladi.
Dostları ilə paylaş: