89
Od opisanych reguł są nieliczne wyjątki, np. w translacji
mitochondrialnej, UAA nie oznacza końca syntezy, lecz przyłączenie
tryptofanu.
3.2.3. Organizacja informacji genetycznej
Informacja genetyczna, czyli informacja o sekwencji aminokwasów
w białkach, zawarta jest w DNA w postaci genów, z których każdy
obejmuje informację o sekwencji aminokwasów jednego białka czy
peptydu. W zależności od wielkości kodowanej cząsteczki, geny mają
długość od kilkudziesięciu par zasad do kilku milionów. Liczba genów
jest zależna od gatunku, szacuje się, że DNA człowieka
zawiera ponad
30
000 genów.
Tylko jedna z dwóch nici DNA zawiera informację – jest to
nić
matrycowa (choć może to być którakolwiek z nici: część genów znajduje
się na jednej, część na drugiej nici). To ona jest użyta do syntezy
cząsteczki mRNA, która weźmie udział w syntezie białka. Nić ta
określana jest również jako niekodująca i antysensowna.
Obydwie nici
oczywiście nie mogą kodować tego samego, będąc
wobec siebie
komplementarne, należy pamiętać, że jeśli jedna nić DNA ma sekwencję
np. TCAGGA, to druga nić na równoległym odcinku będzie miała
sekwencję AGTCCT; a biorąc pod uwagę antyrównoległe ułożenie nici
(kierunek nici 3’-
5’), sekwencja będzie TCCTGA. Zatem na matrycy
pierwszej nici powstałby RNA: AGUCCU (koduje dwupeptyd seryna-
prolina), drugiej – AGGACU (arginina-treonina).
Druga nić to nić niematrycowa, kodująca, sensowna.
Niecały DNA zawiera konkretną informację genetyczną. Pomiędzy
genami leżą odcinki DNA intergenowego, niekodującego żadnych białek
komórkowych. Tego niekodującego
DNA jest w ludzkim DNA
dwukrotnie więcej, niż DNA kodującego.
W obrębie DNA istnieją tzw.
pseudogeny. Są to geny już nieaktywne,
które kiedyś kodowały jakieś białka, jednak wskutek mutacji nie spełniają
już żadnej funkcji. Można założyć, że ekspresja tego genu nie była dla
organizmu niezbędna do przeżycia. Geny te pozostały jednak jako relikty,
ponieważ nie istnieją mechanizmy „wybierające” odcinki DNA używane
i nieużywane, więc zawsze całe DNA – aktywne i nieaktywne – ulega
replikacji i całe przekazywane jest następnemu pokoleniu.
90
Geny często są zebrane w zespoły genów: u bakterii występują
Dostları ilə paylaş: