Marketinq

4.Bazarın analizi, tələbin ölçülməsi və proqnozlaşdırma.
Müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin normal getməsini təmin etmək məqsədilə, bazarın işləməsi və fəaliyyət göstərməsinin real vəziyyəti hərtərəfli tədqiq edilir və alınmış nəticələrdən müəssisədə istifadə edilir. Bazarın kompleks tədqiqi ətraflı və dolğun məlumatların alınmasına imkan verir. Bu da yeni məhsul növlərinin işlənib hazırlanması ilə əlaqədar olaraq, kommersiya riskini azaldır, istehsalın konkret istehlakçılara yönəldilməsini təmin edir. Onun əsas elementləri aşağıdakılardır:
Əmtəənin istehlak dəyəri və keyfiyyətinin, eləcə də onun bazarın tələblərinə uyğunluğunun, əmtəənin rəqabət qabiliyyətinin və s. öyrənilməsi; bazarın tutumunun və xarakteristikasının təhlili, konkret əmtəə növü üzrə bazarın ölçülərinin və onun reallaşdırılması imkanlarının, bazarın məkan-zaman və əmtəə nöqteyi nəzərindən vəziyyətinin müəyyən edilməsi; əmtəə satışının əsas forma və metodlarının öyrənilməsi, satış norması və bölgü kanallarının müəyyən edilməsi, əmtəənin gətirilməsi üzrə olan xərclərin və anbar sahələrinin yerləşdirilməsinin qiymətləndirilməsi, reklamın öyrənilməsi və s.
Bazarın analizi – marketinq tədqiqinin elementi olmaqla, kommersiya qərarlarının qəbul edilməsinə mane olan qeyri-müəyyənliklərin azaldılmasına şərait yaradılmasıdır. Bazarın analizinə bunlar daxildir: bazarın ölçülərinin və xarakterinin müəyyən edilməsi (bazarın real və potensial tutumunun hesablanması, bazarın inkişafına təsir edən amillərin təhlili, əmtəə və regional bazarın özünəməxsus xüsusiyyətlərinin təhlilinin nəzərə alınması, bazarın təmin olunma səviyyəsinin müəyyən edilməsi və s.); bazarın seqmentləşdirilməsinə və onun əsas xarakteristikasına (yaş, cins, gəlir, sənət-peşə, sosial vəziyyət, yaşayış yeri və s.) görə istehlakçıların növlərinin müəyyən edilməsi; həmin bazara xidmət göstərən ticarət-satış (malötürücü) şəbəkəsi gücünün (pərakəndə və topdansatış ticarət müəssisələrinin sayının, ticarət, anbar və köməkçi binalarla təmin edilmə dərəcəsinin və s.) tədqiqi; bazarın inkişafına xarici amillərin təsirinin təhlili və s..
5. Marketinqdə əmtəə (mal)/ xidmət siyasəti, məhsulun
planlaşdırılması və marka strategiyaları.


Hər hansı bir məhsulun istehsalına başlamaq qərarına gələn şirkət bazarda müəyyən tədqiqat işləri aparmalıdır. Sonra isə yüksək gəlir əldə etmək üçün dəqiq və uzaqgörən menecment və marketinq qərarları qəbul olunmalı, keyfiyyətli məhsul istehsal olunmalı, hazırlanmış məhsul istehlakçılara sərfəli qiymətlə satılmalı və satışdan sonra servis xidməti təşkil olunmalıdır.
Marketoloqlar təkbaşına müştərilər üçün yüksək dəyəri yarada bilməzlər. Onların aparıcı rol oynamağına baxmayaraq, marketinq müştərinin cəlb edilməsində, saxlanılmasında və sayının artırılmasında ancaq tərəfdaş qismində çıxış edə bilər. Müştəri münasibətlərinin idarəedilməsinə əlavə olaraq, marketoloqlar tərəfdaş münasibətləri menecmentini də tətbiq etməlidirlər. Onlar şirkətin başqa şöbələrindən olan tərəfdaşları ilə sıx işləməlidirlər ki, müştərisinə xidmət edən səmərəli dəyər zəncirini yarada bilsinlər. Bundan başqa, yüksək rəqabət qabiliyyətinə malik dəyər şəbəkəsini yaratmaq üçün marketinq sistemində olan digər şirkətlərlə də onların əməkdaşlıq etməsi lazımdır.
Nişanlama və qabın üzərinə yazılan və ya içinə qoyulan məhsul haqqında çap olunmuş informasiya qablaşdırmanın ayrılmaz hissəsidir. Qablaşdırma qədimdən meydana çıxmışdır. Uzun əsrlər boyu qablaşdırma məhsulların saxlanması, mühafizəsi və daşınması üçün lazım olmuşdur. Son zamanlar qablaşdırma marketinqin ən təsirli vasitələrindən birinə çevrilmişdir. Yaxşı layihələndirilmiş qab istehlakçı üçün əlavə rahatlıq, istehsalçı üçün isə məhsul satışının stimullaşdırılmasının əlavə vasitəsinə çevrilə bilər.
Yeni məhsul üçün səmərəli qabın işlənib hazırlanması çoxlu qərarların qəbulunu tələb edir. İlk növbədə qabın konsepsiyasını işləyib hazırlamaq lazımdır. Qabın konsepsiyası qabın prinsipcə necə olacağının və onun konkret məhsul üçün oynayacağı rolun müəyyənləşdirilməsidir. Sonra qabın konstruksiyasını təşkil edən başqa hissələr: onun ölçüsü, forması, materialı, rəngi, mətn tərtibatı, marka nişanının olub-olmaması haqqında qərar qəbul etmək lazımdır. Müəyyən etmək lazımdır ki, mətn nə qədər olacaq – çox, ya az, nədən istifadə olunacaq – plastikdən, şüşədən və ya laminləşdirilmiş materiallardan və s. Qabın ölçüsü onun hazırlanması üçün materiallar, rəngi və s. barəsində mülahizələr yürütməyə imkan verir. Qabın tərkib hissələri həm qiymətqoyma siyasəti, həm reklam, həm də marketinqin başqa elementləri ilə uzlaşdırılmalıdır. Qabın konstruksiyası hazırlandıqdan sonra onu bir sıra sınaqlardan çıxarmaq lazımdır. Texniki sınaqlar qabın normal istismar şəraitinə cavab verdiyini təsdiq etməli, xarici görünüşün sınağı mətnin oxunduğunu və rənglərin bir-birinə yaraşdığını aşkar etməli, diler sınaqları qabın dilerlərin xoşuna gələcəyini, yükün emalı zamanı rahat hesab edəcəklərini müəyyənləşdirməli və nəhayət, istehlakçılar üzərində sınaqlar onların yeni məhsulu necə qəbul edəcəklərini göstərməlidir. Bütün bu ehtiyat tədbirlərinə baxmayaraq qabların konstruksiyasında vaxtaşırı olaraq bu və ya digər ciddi çatışmamazlıqlar aşkar olunur. Etiket məhsulu müəyyən dərəcədə təsvir edə də bilər, məsələn, onu kimin, harada və nə vaxt hazırlamasını, bükülünün tərkibini, ondan istifadə qaydası və onunla işləyərkən təhlükəsizlik texnikasını. Nəhayət, etiket öz cazibədar qrafik tərtibatı ilə məhsulu təbliğ edə bilər.
Marka – hər hansı bir satıcının və ya satıcılar qrupunun, mallarını yaxud xidmətlərini eyniləşdirmək, bunları rəqiblərin malları və xidmətlərindən fərqləndirmək təyinatı olan ad, termin, nişan, rəmz, rəsm və ya onların birləşməsidir.